ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Просечната плата исплатена по работник кај странските директни инвеститори изнесува околу 16.150 денари, за разлика од просечната нето плата исплатена на ниво на држава која изнесува околу 21.400 денари.2 Најдобар пример за ваквата ситуација е изјавата на првиот човек на компанијата за автобуси Ван Хул, која има своја фабрика во Република Македонија, дека тие инвестирале вкупно 30 милиони евра, но дека повеќе од половината (17 милиони) биле всушност субвеници дадени од страна на Владата на РМ.

Со оваа измена се по- виши процентот до кој се зголемува износот на просечната нето плата (претходно 30 и 35%), што може да се исплати од месец јули 1992 годи- на па натаму.

Мало подобрување на правата на невработените лица, но повеќе теоретско отколку реално кога ќе се стави во контекст, претставува одредбата усвоена во декември 2008 година според која за лицата кои имаат право на паричен надоместок подолго од 12 месеца, паричниот надоместок за првите 12 месеца изнесува 50% од нивната просечна месечна нето плата за последните 24 месеца, а за преостанатото време 40% од таа просечна нето плата (чл. 5, ЗИДЗВОСН/дек.08).

Имено, беше пропишано дека за осигурениците кои имаат високо образование основицата не може да изнесува помалку од една и пол просечна нето плата по работник, објавена во тековниот месец, додека за осигурениците со средно обра- зование дека таа не може да изнесува помалку од просечна нето плата по работник (чл. 14, ЗИДЗПИО/06).

Променет е и начинот на пресметка на минималната просечна нето плата под која работодавачот не може да исплати, кој на работодавачите им овозможи да пресметаат и исплатат пониски просечни месечни нето плати на работниците.

Според првото дополнување, правните лица за кои се применуваат одредбите на овој закон, а вршат дејност распоредена во областа од 01 до 11, како и правните лица што вршат дејност во областа од 12 до 14 кои се регистрирани како претпријатија (и во двата случаи согласно тогашната националната класификација на дејностите), платите за јули 1992 година и натаму ги исплатуваат најмногу во висина на просечната нето плата утврдена согласно со овој закон и зголемена за 50% (чл. 2).

Во декември 2008, согласно измените во другите закони, се промени критериумот за исплата на средствата од просечни плати во просечни нето плати и се прецизира дека под „плати“, кај претходно наведеното утврдување на висината на доделените средства според бројот на вра- ботени, се подразбираат просечни нето плати исплатени за претход- ната година пред поднесување на барањето (чл. 1, ЗИДЗВИЛ/дек.08).

Се додаде и нова одредба според која средствата потребни за исплаќање на пензиско, инвалидско и здравствено осигурување во висина од две просечни нето плати ги покрива државата, а, доколку разликата од нето платата го надмине овој износ, средствата за придонеси ги плаќа работодавецот (чл. 8, ЗИДЗВИЛ/јул.05).

Со оваа промена исто така, се зголеми процентот до кој може да се зголемат просечните нето плати што се исплаќаат за месец јули 1992 година, во однос на претходната предвидена стапка на зголемување (25% (чл. 4, ЗИПДНД/92)).