ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Декарт во делото издадено 1637 - „Расправа за методот“, објаснува како неговата убеденост во реалното постоење на рес когитанс (супстанција која мисли) произлегува од неговата потрага за солидна основа на познанието, во која што потрага тој ги става под „лупа“ со методот на сомневање сите негови дотогашни сфаќања и знаења. Маргина 37 41

Таа последна територија е мошне слична на концептот на Арто (Artaud) за „тело без органи“, тело на чиста при­сутност коешто судбински го означи и животот на Арто и неговата теорија на театарот.

Ваквата постапка ќе го доведе до заклучокот дека единствено нешто во што не моæе да се сомнева е дека тој самиот е тој што се сомнева, па така мислењето (бидејќи сомневањето е мислење) станува основа на неговата теорија на познанието, изразена во прочуениот став - Цогито ерго сум.

Тоа е еден обдукциски простор каде што телото не се претставува туку функционира како чист материјал, без какви било повторувања.

Но овојпат тој е научник кому веќе не му треба куче за да ги потврди неговите теории - најдобри резултати се постигнуваат кога самиот научник станува куче.

Дендизмот - со неговата теорија и пракса - не е туѓ на трендот на уметноста на однесувањето, како и на традицијата на случувањето: прослава на мигот, впишување на психичкиот или дијалектичкиот акт во својата строга актуелност, практика врзана само за нашето време, неподложна на конвенцијата и на потписот.

Оваа модернистичка карактеристика е задржана и во Деридините учења, каде што секоја личност не само што може, туку исто така и треба да деконструира за него или за неа.

Овие карактеристики не се помалку значајни од оние што тој не ги споделува со нив.

Деконструкцијата секогаш расправа за маргиналното, и кога маргиналното станува централно во расправата, деконструкцијата веднаш се свртува кон нешто друго што е маргинално.

Во нивните објаснувања на неговата теорија тие обично ги истакнуваат аспектите во кои тој се разликува од традиционалната философија, како што се неговото пркосење на идеалите на извесноста и интерсубјективноста; неговото откажување од метанаративите; неговиот стремеж да ги разложува дистинкциите; отфрлањето на фундационализмот (втемелителството); и неговата разиграност.

Успехот во уништувањето на стариот светоглед и воведувањето на нова шема на негово место е прифатен како позаслужен отколку кажувањето на вистинити нешта.

Со ова се надевам да претставам поизбалансирана слика на Деридината постмодернистичка мисла, и да покажам дека тој е многу потрадиционален, и позападен, отколку што за него обично се мисли.3 okno.mk | Margina #11-12 [1994] 69 2 Една од карактеристиките споделувани од страна на Дерида и постарите философии е интуитивното, иако понекогаш имплицитно, користење на категориите на појава (appearance) и реалност.

Кога посочува на традиционалното претпочитање на суштинското и централното наспроти акциденталното и маргиналното тој идентификува и преиспитува некои од најстарите, најопшти и најдлабоко вкоренети убедувања на нашата култура.

„Не-здраво-разумноста“ стана еден од заштитните знаци на неговата теорија.

“Кога тие расправаат колку неговото дело е поврзано со претходните философи” тие главно ја истакнуваат неговата критика на Западната традиција.

Средновековната стравопочит кон авторитетот на Аристотел, Евангелијата или Црквата не само што не е прифатена од страна на модернистите, туку таа е активно побивана.

“Racism’s Last Word”, trans. Peggy Kamuf, Critical Inquiry 12 (1985): 290-99. 4 Positions, 28-30.

Бидејќи Деридините деконструктивни процедури се полабави одошто оние типично модернистички, и бидејќи тој не става нагласок на доаѓањето до заеднички заклучоци, местото на индивидуализмот во неговата теорија е позначајно.

Неговата теорија не прави така остар и радикален прекин со традицијата како што понекогаш се прикажува, и Дерида е во голема мера дел од модернистичкото, христијанско, и Западно наследство од кое тој толку многу се гади.26 Превод: Ж. Трајаноски

Лок смета - што се однесува до секундарните квалитети - ние ги осеќаме нашите осети дека ги спознаваме само секундарните квалитети - т.е дека ние ги осеќаме само нашите осети.

Овој сентимент може да се препознае во Кантовиот горд опис на неговата теорија како „коперниковска револуција“, во изборот на „коперниковска револуција“ за оваа достоинствена споредба, поради нејзината радикалност. okno.mk | Margina #11-12 [1994] 77

Тој ја заработи Поперовата вечна омраза подбивајќи ѝ се на неговата теорија на “критички рационализам” како “малечок здив на топол воздух во позитивистичката шолја чај”.

Иако тој прими некои аспекти од гледиштата на своите колеги, најпосле ги отфрли како премногу конзервативни.

Скандалозното поимање на пишувањето, кое ги нагризува самите темели на наша­та мисла од филологијата до семиологијата, опстојува во она што Дерида го нарекува текстуалност, неговата теорија на пишувањето како систем од придодавки кои се разликуваат едни од други а притоа взаемно не се укинуваат.

На мошне заобиколен начин Дерида како да навестува дека странската, источна митологија внесена во Федар вопшто не е странска, туку е составен дел од Платоновиот сопствен дискурс - значајна придодавка, би се рекло, која треба да се смести вон, а всушност припаѓа внатре.

Но чудно беше тоа што иако Голдштајн беше омразен и презиран од сите, иако секој ден и тоа по илјадапати на ден, на платформите, на телекранот, во весниците, во книгите, неговите теории беа побивани, уништувани, исмејувани, изложувани на погледот на јавноста како бедна бесмислица - наспроти сето тоа, неговото влијание изгледаше како никогаш да не се намалува.

Се сеќавате на Аристотеловиот поим катарза, и на неговата теорија за трагедијата?

Улогата на драмата била на гледачот да му понуди катарза. Катарза значи „прочистување“.

Ние не се вклопуваме во неговите теории.

Дерида одговара сугерирајќи дека разликата помеѓу неговата теорија на преведувањето и онаа на Хајдегер е тоа што Хајдегер претполага некој вид “пра-изворна невиност”, едно недопрено “јадро”, кое иако прекриено, заборавено и погрешно преведено од страна на Грците, е сепак претпоставено како постоечко.

Во неговите подоцнежни дела, Хабермас е малку поголем оптимист во поглед на можноста јавната сфера повторно 99 Ibid., p. 206. 100 Ibid., p. 8. 101 Ibid., 232. 89 да се врати во арена на критичка и автономна дебата.

Неговата теорија на дискурзивна демократија подразбира проширување на јавната сфера за да се овозможи поголемо учество на граѓаните во процесот на создавање на јавното мислење и волја: „Демократизираната или добро уредена јавна сфера треба да им понуди на сите, а особено на маргинализираните групи, можност да учествуваат во обликувањето на јавното мислење, да влијаат врз него и да вршат негова критика“.102

Оваа дистинкција RES COGITANS/RES EXTENSA и опозиција мисли/тело (обидите на Декарт за надминување на сопствената дистинкција ги сметам за неуспешни, бидејќи во спротивен случај неговата теорија би била иманентно контрадикторна) станува неодржлива по критичкото прашање на Р. Рорти ‘два описа на што?’.