ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Македонската интелигенција ја буди, воспитувач на илинденската генерација цела со интелигенцијата во дружба, под негово влијание, македонското национално движење, револуцијата, ја поттикнува, создава, при вршење на својата учителска служба.

На 13.11.1903 год. утрото по разговорите со К.Мисирков и Ст.Јакимов кај него дома во Софија, Е.Спространов му пишува на бугарскиот министер-претседател Р.Петров: „Пишувајќи Ви ги моите лични сфаќања за иднината на мојата татковина Македонија, ги имам предвид големите опасности што се кријат во сепаратистичкото национално движење меѓу еден дел од македонската интелигенција, кое зад себе веќе влече и македонски народни маси, особено во Југозападниот дел на Македонија, со центрите во Охрид, Ресен, Битола и Прилеп”.

Ова разграничување, според Чубриловиќ, би можело да се реализира не преку плебисцит, туку преку ‘историски фактори’, што значи дека сегашните чувства и националните движења ќе бидат игнорирани и заменети со историски аспирации (кои во многу примери се оправдувани со чистиот империјализам)“.

На тој начин, сметале аналитичарите, "Владата во егзил, иако присилена да ја прифати идејата за Југославија и идејата на федерализмот, не ја напушти својата примарна цел, нејзините аспирации да обезбеди повоена српска хегемонија.

Ако од тој аспект погледнете на проблемот, ако ја земете организационата и ударната сила на Организацијата во служба на македонското национално движење, дури тогаш во вистинската светлина се јавува опасноста за бугарското дело во Македонија.

На 24.11.1903 год., додека Мисирков сѐ уште беше во Софија, Е.Спространов му пишува на бугарскиот министер-претседател Р.Петров: „Независно од тоа како и на ова мое писмо ќе погледнете, должен сум да ги изнесам моите грижи по повод брзото ширење на македонското национално движење, кое не само што ја зафати Македонија, туку наоѓа одзив и овде меѓу македонската емиграција, а најмногу кај интелигенцијата.