ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Шабтај со детето во скутот, се нишаше напред-назад и со затворени очи мрмореше молитва за милост и спас.

Стојат така зад стеблото на јаворот, на гимназискиот излет кога првиот бакнеж шумоглаво ѝ го донесе мирисот и вкусот на непочувствувани билки.  Сега се затечува себе си со затворени очи, со усните наместени за бакнеж и одмавнува со главата како да сака да го отфрли забрзаниот тек на мислите.

Книгата, чија корица му се појавува пред затворените очи, била препечатена во 1726 за потребите на големата еврејска заедница во Амстердам.

Дишењето му е толку тивко што само затворените очи ѝ зборуваат дека тој всушност спие; оној ден кога навистина ќе го најде мртов, претпоставува, очите ќе му бидат отворени.

Навистина го пронаоѓа Френк заспан; во пижама, потпрен на заглавјето од креветот, со перница под него, изгледа потполно стар и мртов, со седа коса, со затворени очи и со разлабавено отворена уста, со отворениот Да Винчиев календар на скутот прекриен со ќебе и осветлен од ламбата.

cowboy - вистински хакер, што може да програмира и со затворени очи

Вака, само легната и со затворени очи, за да избегне секаков коментар на поминатата вечер, не можеше да заспие.

Дали беше толку потпрена на него, што одеше со затворени очи, или пак така полесно се чекори кон саканата цел.

Тој, всушност, тоа и го правеше, но ние најчесто бевме будни, ама со затворени очи, сакајќи да ја почувствуваме топлината на неговата често отсутна рака...

Пријатно му беше од тој глас, мислеше дека го сонува деда си, па лежеше со затворени очи, не сакајќи со ништо да го прекине убавиот сон.

Ако направиле, што се случило?“ - се прашуваше Бојан, лежејќи со затворени очи, но во мислите загледан во сликата што му се наметнуваше.

Може, на пример, да се каже дека боите предизвикуваат звуци, а звуците калеидоскопски спектар на најразновидни бои, дури и со затворени очи.

" Лежам јас така во мракот со затворени очи и го замислувам братучедот Германа како во недоумение стои пред портата.

Во мракот, пред затворените очи, ми излегуваа немилите лица на професорите - дибек со црно палто и црн квадрат по остриот нос, безначајна нула со златно синџирче преку елекот, полуостров што прилега на чизма, потоа огромен нос, што дува во белите дланки.

Лежев со затворени очи и со страв го наслушнував крцкањето на зглобот.

Знаев и дека Фискултурецот носел ќулафка во џипот, и дека Луција ме мами; во тој миг, со крајни сили се воздржував да не ѝ ја смачкам главата со остатокот од шишето што ми беше на дофат од раката; се препуштив на играта што таа ја водеше на еден совршен технички начин, како машина; се извивавме во прегратките; во еден миг ѝ го повлеков здолништето, и потем гаќичките, и ја видов: гола, легната пред мене, со затворени очи, сосема совладана; требаше само да легнам врз неа.

Ги гледам тие славните. Некои со затворени очи слушаат внимателно, некои танцуваат околу старите гробници...

Можев да возам со затворени очи и никогаш не би погрешил.

На околу повеа и се разлеа опојувачки мирис во кој потона воздухот, а ние со затворени очи го вдишувавме до ненаситка.

Долго стојам со затворени очи и се плашам да ги отворам зашто наеднаш ќе го снема тој свет што во мојот спомен остана како незаборавен сон.

Додека полека тонев во бессознание, пред моите затворени очи се појавуваше едно дамнешно сеќавање: во времето кога многу нешта за мене сѐ уште немаа име, брат ми ми подаде остар предмет, и рече: “Нож.”

Ги отворив очите, околу себе гледав болнички кревети.

Ги кажував тие зборови во себе, со затворени очи, и ја испружував раката кон Рајнер, а раката ми удираше во ѕидот.

Веруваше дека ако замине што подалеку од градот во кој толку нешта го уверуваа дека не знае кој е, ќе успее да го најде средиштето на своето Јас. …

Нашите усни се допреа, и тогаш јас ги затворив очите, а во слаткиот допир на нашите јазици почувствував нешто како ветување дека таа слаткост вечно ќе трае.

Во оние попладниња кога времето беше убаво, излегувавме да шетаме по паркот.

Се прашував дали гледа во бездната, или стои на работ со затворени очи. .

Се плашев од животот, од она што требаше да дојде со него, и ме болеше тој страв.

„Кој сум јас?,“ повторуваше Рајнер со затворени очи, со очи вперени во огледалото, со очи загледани во мене.

Тој за миг ги затвори очите, барајќи го она бестелесно женско суштество кое го наоѓал таму уште од времето кога се разделувал од детството, потоа ги отвори очите и се насмевна, наоѓајќи ме мене пред себе, и одново ги затвори очите и пак ги отвори, како да си ја потврдува сродноста помеѓу тоа суштество без лик, исткаено од светлина што трепери пред неговите затворени очи, и мене.

Тие вечери од легнувањето до заспивањето со затворени очи лежев свртена кон ѕидот, чувствував како во мене отчукуваат, со едноличен ритам, болката и стравот.

На Криста, нашата сосетка во Гнездо, животот наеднаш ѝ се испревртел.

Еднаш, откако долго го изнагледа цртежот, Клара рече: “Се прашувам дали оваа жена гледа во бездната, или стои на работ со затворени очи.” .

И без таа мисла за другите логори, доволни се страдањата овде.

Часови потоа, додека се освестував, прво што почувствував беше болката во мојата утроба.

Беше бестелесна, а сепак сиот мој копнеж се впиваше во неа, затоа што знаев дека, некаде на светов, таа има и свој телесен облик.

Така, со затворени очи, рече: “Не им кажувај на другите за ова што ти го кажав тебе.

Таа немаше име, немаше дури ни лик; таа беше суштество од светлина кое трепереше пред моите затворени очи.

Лежеше со отворена уста, со затворени очи.

И камењата и калдрмата и портите и чардаците на куќите ги знаеше наизуст Сане Сандин и со затворени очи можеше да ги погоди, на полноќ да ги најде.

Пред катедралата седна на една клупа на топлото сонце и остана таму под блажената животворна топлина, со затворени очи, целосен странец на сѐ околу себе, неврзан и необврзан кон ниту еден од туристите кои фотографираа, кон ниту еден од жителите на градот кои одеа некаде без брзање...

МЛАДИЧОТ: (Сето време откако е влезен, седи во фотелјата и дише тешко, забрзано, со затворени очи, како да не му достасува здив.

Во бродоломот на едно темнеење студен камен се тркала... Времето одминуваше со затворени очи чувствата потонаа во пороите на ова невреме...

Кога не можеше повеќе да остане притаен на својата само за една педа недофатлива височина за нивните скокови, во која неретко, само за еден кус миг, успеваа и да си ги впијат своите муцки секоја од тие отскокнати и спалавени дивинки; кога немаше повеќе сили да остане ни со затворени очи над тој ужас, тој пукна во самата средина на тоа клопче пред себе и сега веќе не успеа ни да ја додржи пушката.

Подоцна навистина некој поет од Кукулино, од Љубанци, од Чучер или од Мирковци, од едно од тие села под црногорицата, ја споменувал со затворени очи и испиено лице пожртвуваноста на Ганка.

Бев болен и мал момчак чии прсти тогаш не допреле женско месо и можев да знам дека и со маки ќе се исправам, ќе допрам врв на нож до грлото на килавиот Јаков Иконописец што пошол сам од Кукулино по нас да ја одмаздува својата споулавеност и да го прашам кој ќе го одбрани од казната за која треската ме определила, и можев да ги прашам засипнато другите по што се позрели од мене кога не процениле како и од кого горел Круме Арсов и кој е грешниот светец дојден да го убие волот на Цене Палчев или на Чучук-Андреј или на Осип Сечковски, не знам, на еден од луѓево чија желба е да донесе камења, два и тешки, за воденица со мрак под покривот што ќе е светлост само за призраците, и пак не станав од сламата на Никифоровата кола, еднаш со скршена, сега со втора оска, а небото не се уриваше со бучава како што мислев и не летаа ни врани ни пропаски, ни некои евангелски птичиња со црвени вратови и со грпки, само татнеше под нас земјата во која коските на мртвите се кршеа една од друга и нѐ предупредуваа да клекнеме и да се помолиме за црвите во нивната шупливост, и чувствував со ноздри дека ќе испука дамкавиот камен од кој се спуштија Онисифор Мечкојад и Јаков Иконописец и ќе пушти од себе стеблики со горчливо млеко во себе, меѓутоа слушав шушкаво дишење, свое бездруго, останувајќи бессилен под влажни сенки како под кожа на страшно голема гуштерица, и си реков не си веќе жив, сполај му на господа, сонуваш мртов сон обидувајќи се да мрдаш со прстите во опинците, си раскажував, а во тие опинци уште лежеше студот на водата од потокот што го прегазив кога се враќав од Мечкојадовото засолниште во забелот, во тој ден или вчера, пред сто години можеби, и го барав со внатрешниот вид на очите среќниот миг на детството од дните кога со врескање се прерипува баднички оган, наеднаш без возбуда да се сетам дека бев премал кога мајка ми умре заедно со мојата новородена сестричка и кога татко ми отиде и не се врати, едни да докажуваат дека загинал од димискија, други да се колнат дека се преженил кадрав и убав, животворна сила заради која и света Петка повторно ќе можела да се најде на земја.

„Не давај ме, внуку, на никаквециве, ќе ме обесат“ - ревеше Јаков Иконописец, го слушав со затворени очи и знаев дека ќе се случи она што часкум го сонив, Калпак и неговиот булук ќе се стрчнат, се стрчнуваа веќе и го носеа на раце или го влечеа со пцости кон габер или кон врба до раб на оризишта фатени од огради на ископана земја, еден врзуваше јазол за јамка на јаже, друг на побелениот Проказник со секира му стоеше на пат не пуштајќи го да го брани малоумниот злодеј од кого очекуваа да се почувствува возвишен пред умирање и да признае дека палел, дека убил вол со тризабец, дека светците од неговите икони ќе му ги простат гревовите.

Наслушнувајќи го животот на другите, на оние за кои веќе се пределе легенди, поетот си ја покривал душата со лажна лика, и онаму кај што не им достасувала храброст, убавина и големина на опеаните, тој, како мал бог што создава свои совршени и вечни суштества, им го додавал богатството на својот дух за восхит и за поука на современиците, да седат во вечерите крај огниште и восхитувајќи се да си ги испитуваат мислите не ли се и самите родени за големи дела и за песни од кои и воздухот со возбуда затрепетувал.

„Не, подобро е да не гледам“,  си помисли и одеше со затворени очи и, кога ги отвори за да види дали е блиску до крајот на плоштадот, наеднаш виде дека пред него, речиси пред нос му стојат некакви луѓе со мустаќи, а какви имено, тоа не можеше да ги распознае.

Небото, езерото, тревата, патките, разните шетачи, сѐ изгледа посвет­ло, почисто, помагично, телата и предметите обвиткани со силна светлост по рабовите, и на некој чуден начин потонати во сопствената тишина и во пределот околу нив. Како да пловат во просторот сами за себе.

Почнувам да растам, запишувам. Се вртам, Адријан е на колена со затворени очи, испружени раце, ја клати главата како куче, гледајќи во сонцето како да ќе му даде голем подарок.

Станува таа во јаве, со затворени очи. Бега од нешто.

Иако ѝ се затворени очите.

Кејтеновиот син гледаше како господ. Што ли сега гледаше, каде ли ме водеше со затворени очи, по стопати во миг ми доаѓаа сите овие прашања.

Еднаш те љубев со затворена уста... те гледав со затворени очи... толку силно, толку темно... но доволно за да не те загубам во мракот..

Јас те запознав уште пред да те сретнам, како кога човек гледа со затворени очи, кога допира нешто со мислите, кога бакнува со душата...

Некогаш со затворени очи те гледам пред мене, и ја допирам твојата душа, единствена.

„Ммм, да, да, еве, ахамм...ќе клајш едно кафе?“ со матен глас и сѐ уште затворени очи запраша Перо.

А човекот со хармониката, спечен и со удови на инсект, се виткаше и пиеше вино со затворени очи додека еден младинец му ја држеше стомната на уста, куц, тој со години подвижноста ја пренесувал во колковите.

Нејзиниот поглед имаше продолжено траење и тоа само во дел од мигот по кој се враќаше назад со нешто одземено од мене како зрнце песок (скриена или заталкана мисла, спомен, копнеж, што ли?), а времето беше прекратко за тоа задоволство бидејќи веднаш потоа повторно го чувствував тој допир на погледот според ритамот на отворањето и затворањето на нејзините клепки (сфатив кога веќе станавме едно, дека таа знаеше да ме гледа и со затворени очи и ми велеше дека ме гледа не како што ме сака, туку ме гледа таков каков што сум, и дека таа таков ме сака) и сè така во продолжено траење, а јас бев сигурен дека ваквиот поглед беше упатен само кон мене и дека само за мене тој можеше да биде таков со нијанси на галовност во допирот кој во тој момент беше физички, или така ми се чинеше, кога веднаш потоа или можеби во тој ист миг ќе ја почувствував мекоста на нејзините ситни прсти во таинствена игра на моите слепоочници.

„ Прочитај ја ти“, рече таа со затворени очи.

Лежеше на плеќи со затворени очи и понатаму обземен од атмосферата на сонот.

Винстон успеа да фрли еден поглед врз нејзиното лице, свртено надолу, жолто и изобличено, со затворени очи и сѐ уште со по една флека руменило на секој образ и тоа беше последното што го виде од неа.

Таа едноставно лежеше со затворени очи, не се опираше, но и не соработуваше, туку само поднесуваше.

„Не кажувај понатаму!“ рече Винстон со цврсто затворени очи.

„ Вака е веќе подобро“, рече таа, се потпре на ѕидот со затворени очи.

И во моментите на вистинска радост и среќа, во нас останува една трошка осама, самотија, која доколку и за миг ја посетиме, го облева нашето битие и омјазот наш, го добива мртвилото на затворените очи.

Те здогледував склупчен на креветот, со затворени очи, а движењата на твојата блуза ми кажуваа дека, сепак, дишеш.

Застана така со лесно затворени очи,се потруди да ги почувствува како исправноста на положбата на телото така и да стане свесен за целото свое тело од темето до петиците.

Сакаше да ја гледа додека таа лежеше со благо затворени очи, со бузите одвај одлепени една од друга откривајќи ѝ ги сочните бели заби, во постојан грч како пред голтнување горчливо апче.

Ја слушаше со затворени очи. Се мачеше да не се заниша.

V. Како дете го дочекував дождот со затворени очи.

Пауза.

Го удира со отворена рака, преку затворени очи.

Кора се вознемири. Не е неможно, мислеше тој, со напола затворените очи, обидувајќи се да си го претстави и да го види.

Лежеше така половина час со затворени очи.

А Маргот се сеќаваше. „Тоа е како паричка!“ рече еднаш со затворени очи. „Е не е, не е!“ извикаа децата.

Зборовите за затворените очи, што ги кажуваше учителот Митре , ги сфаќав како пофалба на патувањето што ја надвладува темнината.

Ги затворив очите. Сакав да си го замислам и со затворени очи тој проклет Господ.

Збунето констатирам дека низ животот многу често чекорам со затворени очи само за да ја исмеам познатата вистина дека она што не е видено всушност и не се случило!

А во љубовта не само што сè оди и трча туку и сè лета со затворени очи.

Тоа ме потсетува на одење напамет и со затворени очи.

Мислам, тоа беше првпат да се најдам во ситуација во која знаев дека сум во право а ете, моите аргументи, колку и да беа разумни, колку и да беа исполнети со сите оние додавки што го осмислуваат животот, како што се моралноста, правдољубивоста, коректноста, дружељубието, и многу други, во случајот кога ја играв партијава шах со пријателот Господ Саздов звучеа шупливо, како да се изговорени од исушени лисја паднати одамна на земјата, и тоа изговорени од нив додека биле во состојба на умирање.

Мислам дека таа така, со затворени очи сакаше да не зачува за секогаш.

Татко ти имаше право кога велеше дека затворените очи го чуваат срцето, а и на умот му помагаат.

„Проблемите со нашите болести“, велеше, „настапуваат тогаш кога ќе бидеме упатени во валканиците на животот а не сме во состојба да помогнеме тие да се изменат.

Небото, всушност, само се претпоставува со затворени очи.

Однадвор влегува скржава светлина, небаре низ половина затворени очи.

За да се одмориш, не мораш да спиеш со затворени очи.

Влатко ја чувствува низ затворените очи, ама не сака да ги отвори.

Значи, предлагаш да се движиме по оваа патека, нели? - тој покажа на картата и му се обрати на својот курир: - Ги знаеш ли овие места? - Како сопствениот џеб, генерале! - Имам и јас еден тукашен од Јановени. Тој, генерале, со затворени очи...

Ќе легнат врз замрзнатиот снег и со затворени очи и црвенилото под клепките во себе ќе го собираат целото сонце.

Ле-ле, мајко, како нѐ удираа и по плеќи и по глава и по лице... Удираа со затворени очи...

Твој е ако успееш да стоиш во место со затворени очи и да не се занишаш.

(Борис и Матеј стојат еден наспроти друг. Матеј е со затворени очи.)

НОВЕ: (Се врти кон Божо со затворени очи.) Господине Божо.