ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Величковски стравуваше и од застарување на побарувањето – доколку тие плати што фабриката му ги должеше не бидат исплатени за три години, колку што изнесува законскиот рок за застарување.

Во ваквата затегната и прилично напната ситуација којашто настана, практично не беа возможни никакви преговори со новопоставената директорка.

Значи, битно е тоа дека – теоретски е можно – работник кој тужел и по истекот на застарениот законски рок да успее да го добие спорот доколку тужениот работодавач не поднел навремен приговор за застареност на побарувањето!

Зефиќ, која беше засегната и обесправена, веднаш поднесе приговор до второстепената Комисија за жалби при Владата на РМ, која не се произнесе во законскиот рок.

На овој начин синдикатот станува многу понезгоден за манипулација, бидејќи наместо еден лесно поткуплив синдикален лидер или тесно кршливо раководство, тој е составен од многумина самосвесни водачи. 1 3) Предолго траење на судските работни спорови Иако, според УРМ (1991), секој граѓанин може да се повика на заштита на слободите и правата утврдени со Уставот пред судовите и пред Уставниот суд на РМ, во постапка заснована врз начелата на приоритет и итност и иако, законски, во постапката во споровите од работните односи, а особено при определувањето на роковите и рочиштата, судот секогаш ќе обрне посебно внимание на потребата од нивно итно решавање (чл. 405, ЗПП) – сепак, во праксата, работните спорови траат недозволиво долго, па дури и предолго.

Но, сепак, остана впечатокот дека роковите кои се воведуваат се само инструктивни, при што отсуствува елемен- тот на казнување на судијата кој, евентуално, би ги пречекорил пропишаните законски рокови.

Предлогот за повторување т.е обнова на постапката се поднесува секогаш до судот што ја донел одлуката во прв степен.

Па така, побарувањата на повре- мени давања кои стасуваат годишно или во пократки определени временски периоди (т.н.„повремени побарувања“) – застаруваат за три години од страсноста на секое одделно давање (чл. 361, ст.1 од ЗОО).

Максималното пропишано полугодишно траење на овој тип постапки, наместо да биде правило, тоа е само редок исклучок.

Во предлогот особено мораат да се наведат: законскиот основ според кој се бара повторување, околностите од кои произлегува дека предлогот е поднесен во законскиот рок и доказите со кои се поткрепуваат наводите на предлагачот (чл. 395, ЗПП).

Со измените на одредбите кои ја регулираат наведенава материја, за прв пат, се направи обид за зајакнување на процесната дисциплина.

А без оглед на законските рокови од ЗРО кои се пропишани за поднесување тужба при добивање отказ [„непарично побару- вање“] – работникот може своите парични побарувања од работ- ниот однос да ги остварува непосредно пред надлежниот суд, без да мора за тоа прво писмено да се обраќа до работодавачот (в. и чл. 181, ст.5 од ЗРО).

2 Токму во духот на онаа позната максима дека „задоцнетата правда е неправда“, мора да се стави до знаење дека вака воведените законски рокови од инструктивни, треба да станат облигаторни за судиите – на тој начин што би се предвиделе и санкции за нивно непочитување.

Спорот настана заради осум неисплатени плати (за периодот од мај до декември 2008 год.), како и заради многубројните лажни ветувања од страна на раководството дека тие плати ќе бидат намирени во разумен рок.

Одредбата од ЗСС (2008), дека во текот на штрајкот треба да се извршуваат работите кои се во врска со закажаните расправи и рочишта, односно со јавните седници за донесување и доставување на сите одлуки во законскиот рок (чл. 33, ЗСС/08), ја нема во новиот ЗСС (2014), но сè уште е на сила во Законот за судовите (чл. 98, ЗС/06).141 Наместо оваа одредба од стариот ЗСС, во новиот ЗСС е пропишано дека во текот на штрајкот вработените во судската служба се должни да обезбедат минимум непречено извршување на функциите на судот и неопходно ниво на остварување на правата и интересите на граѓаните и на правните лица (чл. 59, ЗСС/14).

Вредно да се напомене е дека до измена дојде и кај чл. 372 кој сега пропишува дека странките можат да изјават ревизија против второстепена пресуда, ако вредноста на предметот на спорот на побиваниот дел на пресудата надминува 1.000.000,00 денари (чл. 87 од ЗИДЗПП/10), со што дојде до двојно зголемување од претходно предвидената вредност од 500.000,00 денари, додека пак во споровите од работен однос ревизијата е дозволена без оглед на вредноста на предметот на спорот доколку се работи за престанок на работен однос.99 Иако со ЗПП (2005) се воведоа инструктивни законски рокови кои го потенцираат специфичниот карактер на споровите од работен однос100 кои во прв степен мораат да завршат во рок од 6 месеци (чл. 405), сепак пропуштањето на овие рокови, иако не треба да предизвика штетни 96 Закон за парничната постапка, Сл.весник на РМ, 79/05.

А ако, пред истекот на овој рок, настане потреба за вршење на истите работи – предност за склучување на договор за вработување има работникот на кој претходно му 39 престанал работниот однос (чл. 98, ЗРО/05). 24 Значи, дотогашниот законски рок од две години се преполови, повторно на штета на отпуштените работници!

Но, сепак, остана впечатокот дека роковите кои се воведуваат се само инструктивни, при што отсуствува елементот на казнување на судијата кој, евентуално, би ги пречекорил пропишаните законски рокови.