ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Така, уште кога, по големата преселба од западниот брег на крајезерскиот град, запревме крај брегот на оваа брза река, се вселивме во една стара напуштена беговска куќа што ја милуваа сенките на четири мамутски тополи, извишени помеѓу Дрвениот мост и старата Женска гимназија, која подоцна го доби името на Јосип Броз Тито па по последниот катастрофален земјотрес, сета растресена, беше урната иако можеше да биде спасена, и на нејзиното место беше изградено троделно здание, што потсетуваше на пагода, во кое беше сместен Централниот комитет на Комунистичката партија, сѐ до нејзиниот пад.

Поради козите, нашето маало крај реката, од Дрвениот мост па сѐ до паркот, луѓето го завикаа Козар маало.

На страната пред портата, се наоѓа еден дрвен мост префрлен преку ровот.

За да се дојде до падините на ридот врз кој се извишуваше тврдината, првин требаше да се мине Дрвениот мост.

Стража има и на почетоците од дрвениот мост.

Луѓето што ги среќаваше обично во ова време, весникарот од аголот, на самиот почеток од дрвениот мост, млекарот, ги немаше на нивните места, ги немаше и другите ранобудници.

– Пол? – продолжи службеникот. – Се разбира, женски! – го прекори пак шефот. – Па може да има прч! – рече првпат нешто во одбрана на службеникот. – Кај прчовите одиме со козите кај козарот Чанга, преку дрвениот мост, – рече едниот од помалите браќа.

Слегоа на џаде, заминаа по едно дрвено мовче и се најдоа од другата страна пред куќата.

Тогаш во најстрога доверба првпат видов голи женски на црно-бели фотографии, баш тогаш, кога некои од другарчињата ми се фалотеа дека под процепите на дрвеното мовче во родниот град ѝ ги виделе гаќичките на строгата наставничка по математика.

Меѓутоа, расказите кои за свој предмет го имаат тој друг Град неповратно загубен, ја надополнуваат онаа „карика што недостасува”, па некои од читателите на овие страници веројатно ќе отидат да ги бараат местата каде некогаш се наоѓале Дрвениот мост на Вардар, Офицерскиот дом или скопската плажа...

Се упати кон Судот. Го мина Дрвениот мост, запре пред Театарот, граден во псевдокласичен стил, со форми на задоцнет барок, што живо им се спротивставуваа на архитектурите на исламските и на православните храмови.

XXXV На заминување, Татко го испрати Сокол Мечевски до Дрвениот мост.

Мајка беше пред порти. Го забележа уште од чардакот, кога чекореше крај Дрвениот мост.

А во тихите вечери, кога над реката се вртеа јата комарци, а рибите скокаа по нив, дедо Гога стоеше на дрвениот мост очекувајќи да ја види и необичната риба што скока повисоко од сите.

Другата литографија ми се допадна и ме привлече; дете и момиче се држат за рака и минуваат преку дрвено мовче искривено над бел и брз поток.

Ги видов недалеку од дрвеното мовче на Вардар, чекореа кон мене.

Патот, којшто потсетуваше на долга змија која со нејзиното издолжено тело се протега и витка на жешкото сонце , водеше до малата бистра рекичка на која имаше дрвено мосте.

Покрај Треска во Хром има едно дрвено мовче и најубаво зајдисонце пасторална позадина на хаварисани коли, ѓубре и шприцеви.

Преку дворот на црквата, продолжуваме по патеката, некогаш улицата што по разурнатото дрвено мовче водеше до предворјето на паркот, па низ падината се стрчуваме во шумичката, меѓу пријатниот самрак од ниските гранки, мовлестите пенушки на соборените тополи и шумолењето на блиската река, место создадено за средношколците љубовници.

Никогаш не ни ја откри причината за својата неочекувана одлука да ја смириме судбината и да се засолниме во една стара куќа градена во османски стил, крај реката Вардар, близу еден дрвен мост, недалеку од историскиот Камен мост, кој ги поврзува модерниот, западниот и источниот дел на градот.

Татко од чардакот го гледаше својот пријател како заминува по кејот во правец кон Дрвениот мост.

Беше јасно дека Татко во градот крај реката која се влеваше во блиското Средоземно Море и беше вистинска раскрсница помеѓу Европа и Азија, ќе се најде на мегданот на големите борби за превласт помеѓу големите европски истории, коишто на траен начин ќе ја обележат балканската историја, но и историјата на неговото семејство во егзил.

Татко, откако ја допи првата шолја чај, стана од сво­јата фотелја, се упати кон прозорецот, го подотвори и го упати погледот кон реката па потем кон дрвениот мост кој го поврзуваше стариот со новиот дел на градот, на десната страна беше модерниот, а на левата постариот дел.

Нашата куќа беше близу еден дрвен мост кој, при движењето на луѓето, се нишаше и понекогаш се чинеше оти ќе го однесат брзите води.

Замина Гури Порадеци, покрај реката. Го гледавме јасно додека стаса до осамениот Дрвен мост.

Штом свртеа зад грмушките се најдоа пред дрвен мост и права улица натаму до некаде каде што веќе не се гледаше поради заодот на сонцето.

А поминала и преку мостот, на другиот брег.

А потоа наеднаш, како ништо да не случило, ќе се пожали дека ги поминала сите дуќани во центарот од стариот до дрвениот мост.

Го нема ниту Дрвениот мост што го поврзуваше десниот и левиот дел на градот. Останале само делови од кејот крај реката.

Тука е и Дрвеното мовче, кое во 1962 година го однесе засекогаш една голема поплава.

- Станувајте! Поаѓаме! Долг, тесен, дрвен мост и по него врви живата редица. Под неа тече Бистрица.

Краток одмор и по тесниот дрвен мост ја преминаа надојдената и матна Бистрица, Застанаа на лединка.

Му се случи еден ден и ова: наеднаш, во мислите здогледа изграден еден голем сарај, токму на грлото од езерото, а распнат беше сарајот врз еден дрвен мост кој спојуваше брег со брег од реката што истечуваше од езерото.

Калево е наоколу обиколено со длабок канал изѕидан од делкан камен, а дрвениот мост, кога ќе затреба, се крева на чекрек и така станува заштита пред портата. Умно смислено.

Зашто сарајот го изградија токму на местото каде што тој го замисли, дигнат на големи колја забодени в земја и токму среде дрвен мост кој имаше дванаесет отвори и кој беше долг околу педесет луѓе.

А во тихите вечери, кога над реката се вртеа јата комарци, а рибите скокаа по нив, дедо Гога стоеше на дрвениот мост очекувајќи да ја види и необичната риба што скока повисоко од сите.