ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Калето и натаму беше опкружено, но немаше движење на воени единици.

Одродени, откинати од татко, мајка,од вера, од браќа и сестри, од сите свои уште како деца на воз­раст од 12 до 15 години, во името на законот, односно данокот во крв наречен девшурме (одбирање), ги учеле во Цариград, во специјални воени училишта, на сите воени вештини, па кога ќе завршеле, стапувале во елитните воени единици како јаничари.

По капитулацијата на Италија (8 септември 1943) дел од италијанските единици концентрирани во Западна Македонија биле разоружани од партизанските одреди на Македонија.

На 7 април германските воени единици продолжиле кон Куманово, а настапувале и кон Царево Село-Штип-Велес.

Истиот ден биле заземени.

На 8 април Германија побарала од Бугарија воено-полициски сили за преземање на окупираната територија на Македонија од германските воени единици.

Германските воени единици и Бугарите се повлекувале према Вардар-Градско-Велес-Штип-Кочани-Горна Џумаја и Велес-Скопје-Качаник.

Во почетокот на декември 1943, германските воени единици потпомогнати од страна на албанските колаборационисти презеле концентрични офанзивни акции на слободната територија во Дебарца против единиците на НОВ и ПО на Македонија, насочувајќи го својот удар против Првата Македонско-косовска ударна бригада.

Во периодот од 25 април до 19 јуни 1944 окупаторските воени единици презеле низа офанзивни акции во реонот на Поморавјето и во Македонија.

На Струмичкиот сектор по кратка борба германските воени единици избиле на југословенско-грчката граница кај Дојранското Езеро.

За тоа бугарскиот амбасадор во Германија Дрангов, ќе соопшти дека “по наредба на Хитлер, Рибентроп ме задолжи да ја соопшти желбата на фирерот, со три дивизии да се влезе во српска Македонија како окупаторски војски и да ја преземеме администрацијата, за да се ослободат германските единици од таа грижа, а да бидат употребени за дејство.”

Во Западна Македонија таа улога ја презеле врз себе колаборационистите со италијанската окупаторска власт, од редовите на Албанците, кои добиле оружје од германските воени единици за уништување на НОВ и ПО на Македонија.

Разгорот на оруженото востание и приливот на нови борци по капитулацијата на Италија создале услови за формирање на покрупни воени единици.

Тие станале основната вооружена сила која се борела против единиците на НОВ и ПО на Македонија потпомогната со мал број германски сили.

Во таква ситуација ГШ и ЦК на КПМ во почетокот на декември 1943 заклучиле дека е потребно единиците кои се наоѓале на тој терен да се префрлат во делот на Македонија под Грција во реонот на планината Кожуф.

Во Пролетна офанзива особено на удар била изложена Првата македонско-косовска ударна бригада.

Скопје бил заземен на 7 април 1941 година.

На 18 август 1943 била формирана првата покрупна воена единица на НОВ и ПОМ баталјонот “Мирче Ацев”.

На 23 септември француските и српските единици влегле во Прилеп, на 27 септември бил заземен и Велес, а на 29 и Скопје.

Во неговите воени единици со тек на време влегле и голем број Македонци кои на тој начин настојувале да добијат подобрување на својата положба.

Како резултат на тоа ГШ на НОВ и ПО на Македонија и ЦК на КПМ донеле одлука за формирање на Првата македонско-косовска народноослободителна бригада на 11 ноември 1943 во с.Сливово.

Потребано е да се истакне дека дотогаш грчкото движење на отпорот го имало опфатено скоро целокупното население, а исто така имало организирано и бројни силни воени единици.

Пристигнувањето на првите британски воени мисии на територијата на Македонија се совпаѓа со широкиот развој на НОБ и преминувањето на повисок степен во организацијата на воените единици и создавање на регуларни воени единици.

109 На 19 декември 1943 година е формиран баталјонот “Христо Ботев“ како трет баталјон на Третата оперативна зона откако првата воена единица на бугарската окупаторска армија од 60 војници од бугарската гранична посада во с. Коњско, кои по долга политичка работа од страна на партиските активисти на КП од теренот со нивниот командат Дичо Петров преминаа на страната на единицитите на НОВ и ПО на Македонија.

Пролетната воена операција на Козјачкиот масив го опфаќала дејствувањето на германските и бугарските воени и полициски сили против македнските, српските и косовските воени единици во Македонија и југоисточна Србија пролетта 1944 година.

Како резултат на тоа, во текот на ноември 1943 година со сите оперативни зони во Македонија беа формирани, освен партизански одреди, и покурпни воени единици.87 Во такви воено-политички услови на територијата на Македонија СОЕ започнала со испраќање на првите британски воени мисии на територијата на Македонија.

Тиквешијата во НОВ 1941-1945. Материјали од научниот собир одржан на 21 и 22 јуни 1982 год. во Кавадарци. Книга трета. Партизански одреди и воени единици. Кавадарци-Неготино 1984, 123-138.

Пристигнувањето на првите британски воени мисии на територијата на Македонија се совпаѓа со широкиот развој на НОБ и преминувањето на повисок степен во организацијата на воените единици и создавање на регуларни воени единици.

Во радиограмата од 3 септември од британската заднинска воена мисија Балкански воздушни сили на Фицрој Маклин до мисијата Burlesque се истакнува: „Македонските воени единици продолжуваат со успесите.“

Партизански одреди и воени единици.

Добив наредба водот да го ставам во борбена готовност и доколку грчки воени единици влезат на наша територија веднаш да отворам оган.

Во кругот на двогледот видливо се гледаше како од ридот Фалцата во наша насока се спуштаа воени единици.

Слегуваа од планините со своите воени единици, ги преземаа градовите, луѓето ги пречекуваа како своја војска.

Зарем токму вака на 9 март со удари на кундак не беше растерана масата, и зарем потоа не следеше постмартовското доведување на народот во редот на воените единици?

За време воените буни на јаничарите се превртувал казанот, а и баклавата имала коцелив горчлив вкус.

Таквите јаничарски елити секоја империја ги подготвува со посебни, радикални методи: но суштинското обележје ќе биде како да ги ослободат идните ешалони на смртта, од корените на нивниот прв, мајчин идентитет, од јазикот, верувањето, од рајот на детството...

51. ЛЕЗЕТ.

Кај Османлиите левент означува морнар, а во времето на јаничарите постоела и воена единица со ова име!

Новите реформи кои предвидуваа во модернизираните воени единици да се сочуваат зачуваат само најдобрите јаничарски трупи, доведоа до нивна нова генерална побуна кога тие на 15 јуни 1826 година ја запалија палатата на големиот везир и ги бараа главите на реформаторите.

Големите воени организации ќе регрутираат војници од малите сателитски народи, кои ќе ги заменат малите неојаничарски воени единици како што е на пример легијата на странците...

Султановите војници како прво и главно одличје ја имаа лажицата, а и воените единици биле организирани како вид кујни, вишите офицери, биле именувани за чорбаџии, а секој одред располагал со свој казан.

Големите воени организации ќе регрутираат војници од малите сателитски народи, кои ќе ги заменат малите неојаничарски воени единици, како што е на пример легијата на странците.

Го развеа знамето на Пророкот во Палатата, ги повика населението и улемите, да го поддржат и ги испрати морнаричките воени единици и на артилеријата да ги совладаат јаничарите во нивните касарни.

За време на демократијата беше армиски офицер и клучна фигура во организирањето на гардата како полу – воена единица којашто треба да го создаде и контролира новиот поредок во земјата.

Остатокот на неколку воени единици слепо од црниот знаменосец страв, збунети и споени в несреќа, со притаен шум, се тркалаа по пустиот планински пат.

Плачеше. На белата хартија стоеше дека треба да се пријам во својата воена единица.

Се сеќава, чувството на бессилие, на недоверба, и некоја лутина што таму, на фронтот негде на Кожув, избликна од него како ненадеен вруток, беше причина да ја напушти воената единица на потполковник Дрангов, да го фати ризичниот пат што водеше низ линијата на фронтот и едно зимско утро во 1915- та да се најде дури на Солунското џаде од каде можеше да се насети и мирисот и здивот на Белото море.

По реакцијата на военото и политичкото раководство, единиците биле вратени во гарнизонот на Кале и спрема организаторите биле преземени казнени мерки.

Со започнувањето на декемвриските судири во суштина бил запечатен поразот на ЕАМ-ЕЛАС.

Капитулацијата на Италија на 8 септември 1943 година значела напуштање од италијанските воени единици на територијата на Македонија.

На 4 декември 1944 година, воените единици на Велика Британија започнале со воената интервенција против силите на движењето на отпорот во Грција.

Меѓутоа, експертите ги предупредиле политичките елити дека не би требало да бидат "понесени од лажниот оптимизам од ваквиот успешен развој на настаните".

Судирите со окупаторските војски станувале сè почести, а информациите за нив преку членовите на мисиите се пренесувале до средствата за информирање на САД.

Во тој поглед, оптимизам нудел постигнатиот договор на Либанската конференција, на која било договорено „ЕАМ и комунистите“ да влезат во Грчката влада во која свое учество би имале сите партии, така што Британците се надевале дека ЕАМ во натамошното дејствување ќе стане безопасен, уште повеќе што било договорено да се формира „национална грчка армија, во која треба да се вклучат сите единици на отпорот, вклучувајќи ги и воените единици на ЕЛАС-ЕАМ“.

85 Се однесува на демонстрациите на воените единици во Скопје, кои барале заминување на Солун наместо на Берлин.

Веста за можната капитулација на Италија единиците на ГШ на НОВ и ПО на Македонија ја дочекале подготвено.

Со самиот прилив на нови борци доаѓало до формирање на поголеми воени единици.