ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

На себе носеше стар волнен џамадан и бели искинати бечви, опточени со гајтани.

Крај патот, што водеше за Солун, птичките чуруликаа и виеја нови гнезда.

А таму крај патот, седнати на влажната земја, пријателите се расправаа: - Ами како поинаку? - праша Иљо.

Мисериштето на Трајана Пегрески, ставено на една мишка од големиот орев крај патот, изгледаше како побегнато улиште, што тука се фатило.

Гледаше во куќите крај патот. Се прашуваше како тоа сите се слични, речиси исти.

Утрото маж и жена случајно ме најдоа во ендекот крај патот и со чеза ме пренесоа до Драгаш, во близина на Зеница.

На островецот, во поширокиот манастирски двор, крај патот и секаде каде што нашле погодно место, изнаредени се тезгиња на разни прематари каде што може да се купи сѐ и сешто;

продавачите на железарија ја растуриле сермијата крај патот (маши, пирустии, кации, потковки, секири, српови, коси, сорови, синџири, тепсии, ибрици, ѓумчиња, аванчиња, легени, кантари, саанови, котли, ѓезвиња, кандила, фенери) и тропаат со ѕвонци за да го привлечат вниманието на луѓето;

Гледаше лево десно, по познатите предели крај патот.

Одеше полека загледан во бујното зеленило крај патот што го сочинуваа семсекакви диви самоникнати растенија, меѓусебено заканувачки испреплетени.

Гледајќи ги децата како стојат нерешително крај патот, стариот селанец што се возеше во нив им се сврте и весело им довикна: На каде, дечиња.

Седам сега стуткана на камионот и гледам во козите што ја брстат шумичката крај патот.

Како што беше вистина и онаа пролетна утрина, додека на горниот крај на селото се собираше тајфата печалбари пред заминување, а тука беа и тапаните, веднаш тука, на ледината крај патот и младичите го играа Тешкото околу нив, а тој беше со татка си скраја и мајка му молчеше крај нив со црвени очи; тој беше накитен со низалки костени, јаболка и по неколку ореи, првопратено, додека мајка му му шепнуваше „Змејко сине“, а тој можеше да види како му се стегаат на татка му вилиците и како сите мускули набабруваат и се скаменуваат под поцрнетата кожа на неговото лице, исто онака, како кога беше многу лут татко му, но Змејко сега можеше добро да знае дека тоа не е од никаква лутина.

А едно момче во бело, со некаква чудна подуеност на модрото лице од студот, оди напред пред сите, со барјачето и со белата наметка што ги даваат во црквата за таквите редови, додека тие стојат со сонати капи крај патот, сигурно враќајќи се од училиштето во тоа зимно пладне со еден силен и црвеникаво нечист одблесок на сонцето од зад валканите облаци, и засипнатиот селски поп со извиткан тенок како штичка блед нос и со проседавени валкани сиџимки нечешлана коса, спуштени по измрсените рабови на свечената одежда пее бесчувствено и колку да помине редот одвреме навреме: „Вечнаја памјат, вечнаја памјат“, затегнувајќи на секое „а“, а потоа некое од сите тие деца крај патот вели: „Дојдете“, и тие заминуваат со поворката кон гробиштата.

Орото се растури уште веднаш штом стана Башмајсторот и сега заминуваа, цела поворка, цела тајфа, додека жените довикуваа по нив „Создравиеееее - “, а буките крај патот имаа зелени, распукнати, набабрени пупки и селото во таа утрина се чинеше толку убаво, ги видоа наеднаш сите убави работи во него и некако копнееја од тоа, сите со по една стегната вилица и со нешто меко, болно и ранливо во погледот, заскитен напред.

Да гледаш тело синово ко камен фрлен крај патот, гроб да му утре не знаеш, со цвеќе да го покриеш, со солзи да го полееш, да гледаш а да не можеш, да писнеш и да прозбориш на последната раздела.

По смртта на видовитиот Дмитар-Пејко, Неделко Шијак повремено потонувал во златен и зелен жабурник на страв и го шепотел неуспехот што ги чека на крај пат.

- Ти велам... - Остави ме. Не можам јас да се расправам и со тој твој Неделко.

Кога влезе во бараката, беше посмирен.

Писменцето што го држи во пазуварката како да го гори, небаре му се прилепило како лишај на карпа и не знае како да го скрие од погледите.

Пусто мајчино срце и за лошо и за добро секогаш е готово да зацвили…“

Со бавен чекор Пандо тапка пред себе, чепка со патерицата во глогот што расте крај патот.

Останала сама - самотница, море, жална жалосница, разлелекала до што глас ја држело, го закопала тука, преткуќи крај патот, го обградила гробот со неколку колја.

Џипот како пијан се заниша, па - свртувајќи настрана - удри во едно дрво крај патот.

Погоре, потпрен на вратата крај патот, стоеше Митре.

Анѓеле остана, а Трајче ги потера коњите... Крај патот имаше бистри и студени извори.

Крај патот, од едната и од другата страна, растеше сочна зелена трева.

Крај патот, којшто води од Струга за Охрид, покрај самото езеро, во една ливада имаше распнато многу зелени шатори.

„Ах! Кутри мои нозе, рекла таа, вие веќе нема да ме носите на врвот на ридот, на своето драго тело да му понудам што поубав поглед.

Арно ама, вчас занемела, кога видела дека нејзиниот млад господар, испружен крај патот, не мрда ни со клепките, и дека сурата коса му е окашкана со крв и со мозок.

Ги штитеа главите од сонцето со гранки што ги кршеа од дрвјата крај патот.

На враќање назад го заврза коњот за еден трн крај патот и, чурејќи со цигарата в уста, скршна од патот во мртвицата, за да се олесни зад меѓата.

Некој како да ми ја потргнува земјата, како да ми ја истргува од под нозете. Ме опчекува една широка темница и сум се плеснал на земјата. Крај патот. Во бозјето, во коњскиот пипер, во копривите сум се плеснал.

Седнувам до дабот манастирски, крај патот.

Беше сум легнал на снегот, крај патот, и беше сум заспал. Со некој убав и шарен сон. 254