ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Лиотар таа хетерогеност на животните форми, начините на излагање и поигрувањето со јазикот ги истакна токму како нешто најтрајно.

Широкиот избор на значењата кои Дишановиот јазик ги остава недокажани, потсетува на многу различни слики, но тие, како посебни делови од филмот, не можат одделно да се распознаваат.

Со јазикот ги притиснува до непцете, ги гнети, цедејќи го сокот.

Расправата за судбината на поимот милет во балканските јазици ги одвлече Татко и Камилски, неочекувано многу подалеку, во различни области одошто очекуваа, но сепак не веруваа дека допреле до неговата суштина.

Немаа и обајцата конечен став какво место ќе заземе овој поим во нивната листа на (без)опасни османизми.

Да започнеме со работа, долго време се подготвувавме, сите речници на турцизмите во балканските јазици ги консултиравме, но и надвор, од нив, па ќе видиме каде ќе нѐ одведе работата?

Нашите јазици ги содржат нашите разлики, нашата суштина, но и нашата помешаност со јазиците на исчезнатите империи, но најмногу со последната, Османската Империја.

Идејата за чистите јазици ги обзеде во различни периоди и другите европски земји: Англија, Германија...

Во согласувањата меѓу особеностите на работата на сонот, истакнати на почетокот на овој текст, и оние кои истражувачот на јазиците ги откри во праксата на најстарите јазици би се осмелиле да видиме потврда на нашето сфаќање за регресивниот, архаичен карактер на начинот на кој мислите се изразуваат во сонот.

Таква беше горката судбина на нашето семејство на двете страни од границата: едни знаењето на туѓите јазици ги спасуваше во тешките времиња во животот, други ги завиваше во црно... * Којзнае уште колку во мислите ќе трагав по сликите напластени во свеста од раскажувањата и потрагата по минатото на семејството за татковото враќање од Цари­град во куќата пред мене, за заминувањето и враќањето на мојот чичко од Лондон, враќањето на мојата тетка во Албанија, доколку од занесот не ме извлечеше сеприсут­ниот и едноличен глас на водичот Х.Х.: - Ги разбирам вашите чувства, по 38 години да се најдете пред прагот на родниот дом!

Азра и шепна на Лилица „Го јаваш азганов… ама јаваш...“ кога Лилица со широко раширените бутови веќе ги имаше обгрлено од надворешната страна бутовите на Андон кој лежеше на грб и со јазикот ги правеше првите, сосема бавни движења меѓу нозете на Азра.

Тогаш не ни забележуваа на кој јазик ги читаат, оти српскиот им беше подеднакво близок како и нивниот мајчин јазик, македонскиот.

И потем легнав под дрвото; бев решена да му исполнам на тоа несреќно будалче сѐ што ќе посака; го открив сосема стомакот, и тој почна со својот ритуал; сипуваше по неколку капки во папокот, и потем со јазикот ги лижеше.

Додека низ решетките на јазикот Ги пребарувате зборовите Редејќи ги од праг на праг Несакајќи отсекувате прамен Од косата на Паул Целан. (Од огнот на радоста До новото огорчување Луј Арагон ги затвора прозорците Бранејќи се од црвени ветрови).

Семасиографијата или идеографијата ја карактеризира онаа класа на системи на писмо, чии знаци не ја изразуваат фонетската страна на конкретниот јазик, туку Маргина 37 83 изразуваат конкретни поими или цели ситуации во непосредна корелација со планот на содржината на јазикот.

Со други зборови, во таквите системи на писмо планот на содржината изразен со зборовите на конкретниот јазик, непосредно се одразува во знаците на писмото, со што знаците на писмото ја играат улогата на единици, кои покрај зборовите од конкретниот јазик ги изразуваат и универзалните појмовни категории од разните нивоа на апстракции.

Употребата на јазикот ги исцртува границите на културата: култура, во најмала рака, се состои од поединци кои го зборуваат истиот јазик.

Културните групи ковенционално се идентификуваат во однос на јазичните заедници.

Самото поимање на културата, особено во неговата класична, антрополошка формулација од деветнаесеттиот век, претпоставува средишна, дури и основоположничка улога на јазикот.

Учењето човечки јазик е почеток на акултурација и социјализација.

Можеби овој јазик ги поврзува сите други во една недофатлива суштина.

Би сакал да ви пренесам еден објавен текст за моите потраги и размисли, на некој начин расрнат помеѓу албанскиот и македонскиот јазик, во потрага по излез во јазикот на татковата душа: Еден ден, кога на прагот на пеколот или од рајот (со помали шанси) ќе се најдам пред небескиот трибунал на моите албански предци, сигурно ќе бидам обвинет за, велепредавство, затоа што додека живеев на рланетата Земја го изневерував мојот мајчин јазик, пишувајќи и на јазиците на другите, на јазиците на народот со кој живеев и оние другите, со кои бевме соседи.

Нивните медиумски јазици ги заштитуваат од тоа да бидат изложени, заразени или оплодени од други јазици.

За да ја илустрираме важноста на јазикот во културната солидарност, го наведуваме примерот на Иранскиот шиитски ајатолах кој дава 5 милиони долари награда за “главата” на авторот Салман Ружди, заради неколку табуизирани зборови во еден роман објавен во далечната Англија.