ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Чанга со восхит слушаше една вечер кога татко ми занесено му раскажуваше како козата успешно поминувала низ римската, византиската, отоманската, па еве веќе успеала да се пробие и низ сталинската империја.

Тие ѕидини, на кои дедо му живо се сеќаваше, беа битни делови на историската хроника на градот, а со тоа и на островот.

Тие меѓу себе, тој со себе.  Тука, му раскажуваше дедо му, пристанувале импозантни венецијански галии додека, од петнаесеттиот па до самиот крај на осумнаесеттиот век, јонскиот остров бил под власта на кралицата на Јадранот, на Неапол и на Фиренца, подоцна двапати потпаѓајќи под власта на Французите и на Англичаните, но и на Русите, за чудо, краткорочно и на Турците, за конечно во 1864 да се присоедини кон матицата Грција.

Еден хипохондер со ласо го фаќа минувачот, му навлекува лудачка кошула и му раскажува за својот гнил септум: “Ќе истече одвратна гнојна течност...само почекај малку, ќе видиш”.

Тој и таа на секого му раскажуваа кој го извајал, кога, каде итн. Какво задоволство!...

- Ова е Денко, - рече шумарот. - Јас веќе му раскажував за тебе.

Што ќе разбере некој, да речеме, ако му раскажувам за гората, а тој на гората гледа само како на нива, да речеме, во која се раѓаат дрва за огрев и за градење?

Мачорот убаво се намести а Бошко почна да му раскажува: - Ги крева учителката децата едно по едно и им вели: „Васка Петрова, слаба си, вели, Митко Пешевски, подобро да учиш, Димко Арсовски добар си но можеш и подобар да бидеш, и ги крева така учителката сите деца и на сите по нешто им вели. Најпосле го изговори и моето име: „Бошко Стојчески, вели, - одличен.

Си го сакал тој него и затоа му раскажувал.

Дедо Спасе пак му раскажува приказни на своето внуче, затоа што го сака.

Но, речиси гласно и разлатно, како некому да му раскажува.

„Така ти е тоа во живеачката, продолжи да зборува Огнена Гулева”, му раскажував на Даскалов, „се си мислиме: ако излеземе од дома ќе ѝ го смениме патот на судбината“.

„Гледаш, немам размислувано за таквите можности“, се насмеа мајка ми.

Мачорот убаво се намести а Бошко почна да му раскажува: - Ги крева учителката децата едно по едно и им вели: “Васка Петрова, слаба си, вели, Митко Пешевски, подобро да учиш, Димко Арсовски добар си но можеш и подобар да бидеш, и ги крева така учителката сите деца и на сите по нешто им вели.

Му раскажував прикаски што сам ги измислував.

ВГ: Како ќе го изведат тоа на филм? Нема Неуроромансер, втор дел.

ТЛ: Една од прекрасните работи во Неуроромансер е тоа прекрасно другарство меѓу Моли и Кејс. Тој ѝ пее додека таа си ги трие брадавиците а таа му зборува и му раскажува.

ТЛ: Кејс и Моли имаат деца? ВГ: Син на Неуроромансер.

Иван Иванович е премногу љубопитен. Боже сочувај, ако започнеш нешто да му раскажуваш и нема да довршиш!

Иван Иванович си ја бричи брадата два пати неделно; Иван Никифорович, еднаш. 138 okno.mk

„Не бегам, господине, одам по детето во парк“, му раскажувам, а тој ме мери и не верува, го отвора гепекот... и оп!... му се посреќи.

И така, до крајот на одморот кога овие што те зеле со себе, како за ГРЕВЧЕ се грижат и за тебе, а богами и за твоето мало детенце, па твојата пријателка-баба му раскажува приказни пред спиење за ти да можеш да си ја смириш мигрената, и заспива заедно со твоето и нејзиното.

А, овде, кога некој ќе погледне, со намера да одбере една од вас трите, за да му ја заличи куќата, не морам да му раскажувам дека вие умеете и во бавча да работите.

- На кого му раскажуваш - мене? Да помижам ли додека баеш?

(Старецот Лозан Перуника му раскажува во 1913 година на некој писмен калуѓер или поп Доситеј Давидовски што се случило еднаш, тогаш.)

- Не сум ја терал да оди по мене, сакал да се одбрани. - Таа самата...

Ама царот Сонце и царицата Месечина еднаш замрзнале на небото. На синовите удрила чума.

Молитвата на Проказник не ќе ја повторам, не ја слушав и не знам кој копаше нов гроб.

Не гледав и не бев сведок на мигот кога Симон Наконтик, сиот како зелен волшебник од мочуриште, си го џвакал брадулето и му раскажувал на долговратиот Лазар Аргиров, чиниш е на овој свет само затоа да ги проубавува грдостите, за судбината: тоа е сѐ, човекот во нејзините раце е орудие - коле и беси без совет и без знаење на својата крв.

Климент Камилски со големо внимание и восхит го слушаше Татко како му раскажува за неговите кадиски студии во Цариград.

На шестото новороденче во таа година црните подбивачи сакаа да му дадат име Сирак, но попот го запиша во црковната книга како Никита Марко Проказник, на задоволството на Јага Перуника, им се тргаше од пат на разубавените селанки и со стара ракија во бокалче пред себе му раскажуваше на најстариот, на Богдан Јанков со козји уши и со господови тајни во себе, за природата, за Чарли Краков, за гасениците.

Јас и нему му раскажував за вас, па сега и тој е нестрплив да ве сретне.

– И почна да му раскажува како поминаа сношти на мостот: – Разбрале, синци мајчини, дека ќе преоѓаме ние преку Црна на Светецот.

Рамката на приказната што послужила за подлога на варијациите е следнава: јунакот, „напатен човек” се вплеткува во тајна шпионска дејност (го заменуваат со вис­тинскиот шпион, шпионот во неволја му предава некаков таен документ, непредвидливо му раскажува за некаква случка и т.н.) и неправедно е обвинет за противдржавно, односно за крими­нално дејствие; освен тоа, јунакот располага со некои податоци каде да се бараат вистинските виновници (во „39 скалила” јунакот знае дека водачот на шпионската мрежа живее некаде во Шкотска, на село и му недостига делче на малиот прст на десната рака), бега и самиот се впушта во лов по него; така, јунакот се наоѓа во положба на „прогонет прогонувач”, полицијата му е постојано на трага додека самиот ги прогонува виновниците; на патот што, според правилата, го води до другиот крај на државата, го очекуваат безбројни ексцентрични настани меѓу кои особено се истакнува настанот, по кој тој се сврзува со убавата девојка која на почеток не сака да му помогне и сака да го предаде на полицијата; подоцна таа се нафаќа да му помага; случката завршува така што злосторниците се откриени, јунакот е ослободен од вината и започнува да живее со девојката.

Таа ги навали очите и почна да му раскажува како пред три дена тој дошол да ѝ држи епитимија, таа лежела гола во постелата; тој се наведнал да ја покрие со веленцето, а таа се поткренала, го фатила со рацете за вратот и го привлекла кон себе; тој почнал да се трга, да се напиња, да се исправа, но нејзиното тргање било посилно и тој клекнал на колена крај неа, а потоа се наведнал над неа допирајќи ѝ ги градите со брадата; таа од влакната почувствувала скокот и возбудливи трпки по кожата и уште посилно го привлекла влечејќи му ја главата кон своето лице.

„Ние во семејството имаме две потекла“, подоцна му раскажуваше Елефтерија за да му објасни зошто е црномуреста.

Французот, со надеж дека ќе издржи, почна на својот колега да му раскажува за доживувањето на некој свој пријател во Антиб.

Се јавуваат пријателот (му раскажува за проводот на синоќешната журка), мајка му (дека последен пат вечерал кај нив минатиот петок), девојката (вчера имала работа, не можела да дојде во „Штрк“ на еспресо во 6).

Па, што е иако е така?

Коста веќе четири месеци му е доделен на овој човек кој за фронтот знае онолку колку што чита во весниците и колку што му раскажуваат оние што се враќаат оттаму.

Дедо ми, кога татко ми бил дете, еднаш цела година му раскажувал на татка како за другиот Велигден ќе му купи едни такви убави чевлиња какви што никој досега не видел.

Вечерва тој на своето мало сестриче ќе му раскажува за убавото, малечко зајаче.

- Летоска еден врабец му раскажуваше на славејот.