ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

На срмениот елек му висеше сребрен ќостек14), на кој беше врзан сребрен часовник.

Кревкиот стеблак му висеше над главата, потресувајќи се на секој чекор - како секира да го удираше по младата кора.

Над ситните бранови од седнати та принаведнати, се крева крупниот бран станати та исправени - импозантната екипа од главната маса се подготвува да си оди: режисерот го зафрлува фовистичкиот шал преку рамо, истегнувајќи си ја снагата во височина додека таа му оди во широчина; авторот си ги бара очилата по масата иако тие му висат на носот, не испуштајќи да е близу до режисерот како преведувач секогаш при рака; примадоната се огледува по сите маси, не толку за да им упати снисходливи насмевки колку тие да видат дека е уште ненадминлива; и најпосле примадонот (а како инаку да се нарече?), трипати женет и трипати разведен, но со црвен каранфил на реверот и готов на четврти пат кога веќе не била трета среќа, далдисан во главната ролја дотолку што си ја понесува недопиената чаша.

Тој беше облечен топло, а преку рамото му висеше двоцевката.

На таа сплескана површина од лицето, носот му е поставен малку надесно и како да му виси.

Како и да е, Милан сакаше петлите да бидат тука околу него, како што сакаше да му висат тиквите, тиквичките и лејките во работилницата.

Беше тоа типичен претставник на својата епоха: носеше зимски капут од чоја, необично долг и широк, темносин шешир од филц со спуштен обод, широки пантолони со високи манжетни и светли плитки чевли, воочливо слични на ортопедски; околу вратот поради некоја причина му висеше кинески пешкир.

Кон крајот на педесетите години на гробиштата на Донскиот манастир, кој е во близина на издавачката куќа „Мисла“ и токму наспроти лудницата Соловјев, можеше да се забележи еден необичен маж.

Не одеше веќе за да ги прерипа куќите; нозете му се влечеа по калта, долгите раце млако му висеа дури до коленици.

Од двете страни на рамената му висат раници, матерки, чевли.

- Немаше време за прашување, вели Јон и ги откопчува кикиришките што му висеа на предниците од палтото.

- Застанете, кренал рака Доце Срменков; ракавите на мантијата му виселе како скршени крилја.

Ако патувал некогаш негде, заборавил. Само со едната нога бил на овој свет.

Главата му висеше како туѓа, како извлечена од безживотен песок.

Подоцна, не веќе во безумен очај како пред доаѓањето, Онисифор Проказник се обидел да дознае зошто човекот со остра коса носи под кожувот лита мантија што се тутка во прешироки беневреци но пред тоа мислел дека неговата словенољубивост подмолно се пресметала со едно попче што не сакало или не умеело во манастирот да пее на разбирлив јазик пред да се џембоса претепан и по гаќи.

Ме обземаше жестока желба да го натерам да се раздвижи и да го најде виновникот.

На носот му висела проѕирна капка, во бистрината на таа капка можел да се огледа светот, сето село, планината зад тоа село, дел небо над таа планина.

2 Според подоцнежното раскажување на кукулинецот Лозан Перуника* (значи по седумдесет и осум години од настанот, кога тој веќе бил на прагот на своето столетие, поточно - според записите на некој калуѓер од илјада деветстотини и тринаесеттата година, кога веќе се гризеле со оган и челик под знамиња на лав или двоглав орел и атакувале едни на други преку полумртви села и градови во прашина, во чад и во треска бугарските дивизии на генералите Тошев, Ковачев и Иванов и српските дивизии од Првата, Втората и Третата армија на престолонаследникот Александар и на генералите Степановиќ и Јанковиќ, и едните и другите, мобилизирајќи ги македонските голтари од вардарскиот, пиринскиот и егејскиот дел на својот вилает да пукаат едни во други**, додавајќи му ги на тој хаос и грчките војски, сите три крунисани влади на тие армии во алчна агонија да лапнат по еден залак од Македонија), во она време големоглавиот и бабуњосан Адам Леновец им раскажувал на неколцина од дружината дека попчето што го мердале ноќе во Лесново не се занесувало толку по идејата на грчката Патријаршија за една голема и од Зевс или Саваот благословена Елада, тој неграмотник со ретка брада можеби за тоа и не знаел, колку што сакал да ги завлече прстите со многу топчести ковчиња под ленената кошула на Фиданка Кукникова; каменоделците по ден, најчесто пред своите жени со загатливо сомневање под клепките, ја проколнувале и ја пцуеле убавицата со дамки, со тие златни очи на страст и копнеж по милување, а ноќе станувале од постелите на своите жени, божем во дворот ќе шопаат широко расчекорени и без воздишки по она што пред тоа го сонувале, всушност како лилјаци ја облетувале Фиданкината куќа со еден прозорец под бушавиот сламен покрив и со напукнат оџак; жените веќе нешто знаеле за ноќната лилјачка игра на своите мустаќести балами и со дукат го наговарале попот да се преправи во козинав врколак и да внесе страв во селото; ама и на попот, како што раскажувале, не му висел под папок суџук од мелено козјо месо; и тој станувал бабачко кога ќе се сетел какви тајни си криеле жените под кошулите.

Доаѓал во бела мантија и во чорапи од козја кожа. На вратот му виселе недоза’рѓани клопотарци.

Тогаш видов дека од едната рака му виси сплетен камшик и дека умее со него да везе шари по селанските лица.

Навистина умот му бил без светлина. Тоа можело да се забележи - во изѕемнатото грло му клокотела смеа слична на липања.

Нема извори на живот. Животот е извор што се пие себеси.

Од удари на животот носот тажно му висел; бил светец на манастирски ѕид, се симнал проѕемнат од тој ѕид, поцрнел.

По секоја молитва и молепствие, вампирот станувал полош.

„Јас сум му ја дал? Како можам јас да му ја дадам, од каде?“ „Ако си му ја дал, ќе знаеш од кого си ја ќердосал.“

Десната рака капнато му висеше, како да беше закачена за рамото само со конец.

Клучот му висеше околу гуша како крст.

Од наведнатата глава очите му висеа на конци.

Нечистите превивки на раката му висеа, беа замрсени како и неговите мисли.

Под очите имаше жебурки, кожата на образите му висеше.

На гушата му висеше синџирот што го скинало.

Кадијата седна со скрстени нозе на меката постела и ги зеде двете кадани што беа до него, таа што му висеше на вратот и онаа што му ја бушавеше косата, и ги кладе на своите колена и како деца почна да ги лула, а кон другите извика: – Фатиме, Халиле, Ремзие, Мерсиме, Атиџе, Мамуре, харфата и дајрињата.

Се исправи, неочекувано ги фрли рамената нагоре, ги подаде нанапред и ги пушти рацете да му висат пред него.

Шоферот, навален со десниот лакот на воланот, ја ниша левата нога што му виси надвор од џипот и сосила се обидува со плунка да го погоди каменот што лежи на два-три метри потаму.

Коста се навали со десната рака на воланот и мавта со левата нога што му виси надвор од џипот.

- Сказмос, ре пусти!23 Ако слушнам уште еднаш да ми зборуваш вака, не на фронт, туку во лудница ќе те пратам.

А тој, во валкани чизми, со левата нога малку свиткана, со десната рака зафрлена зад колкот на кој му виси пиштолот, потпрен на стап, стегнат во половината со широк појас и со два ремена препашани крстум на градите, таму, од бината, не гледа онака намуртено, под мустакот, и како да ни вели: “Бидете мирни, пезевенци, и слушајте ја Маријанти”...

На појасот напред му беа вкрстени два пиштола со сребрени дршки, а на колкот му висеше крива тогашна сабја.

Над дрвото му висат поткинатите реси од месото, расчешани и речиси светнати од триење.

Ибн Тајко остана со зината уста додека дубровчанецот џбарна во кожената торба што му висеше крај колкот, протарашка внатре и извади оттаму дебела книга во раскошни корици, украсена со сребрени налепници од цветови и лисја. „Дваесет аспри”, рече скромно. „Дваесет аспри?“

Неговиот дебел, сребрен ќостег, на кој му висеше исто таков сребрен часовник, небаре зборуваа за него тромо и со тага.