ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Нека читателот, сепак, не се залажува од ведрината која се добива од читањето на ова дело: ако алегоријата, претставена од еден од најоригиналните и најзначајни писатели на современата литература во Македонија, мошне богата но често непозната на Запад, претставува според повеќе обележја силна лекција на надеж, ова дело сепак не постои само како трагичен сказ, како рефлексија преточена низ мали импресионистички допири како на клавијатура, но опстанува со својата голема длабочина наспроти опасната суета на идеологиите кои сакаат да направат еден нов човек, низ спасувачко посредство помеѓу непостојаноста на феномените, генерално, и, посебно на посебната нестабилност која владее на Балканот.

Сега меѓутоа беше соочен со еден свет со кој владее непредвидливоста, во којшто поредокот на нештата во момент може да избега од контрола, во којшто кревкиот слој на цивилизираност секој момент може да регресира кон бестијалност.

Во книгата повеќе пати нагласив дека до идентитетот на граѓанинот во модерната смисла на тој збор не се доаѓа од хрватската традиција, а уште помалку од околностите, културни и политички, кои владеат и владееле на овие, не само хрватски простори.

Оние кои владеат наследници се на сите претходни победници.

Потомства и потомства на мојот народ исчезнувале уверени дека еднаш ќе живеат.

По неговата смрт, на македонскиот престол дошол Филип V, кој владеел со Македонија, Тракија, Понт, некои делови од Епир, елинските градови-држави од 221 до 179 г.пне.

По големите промени кои го наговестиле распаѓањето на Душановото царство и кои започнале во 1360 велможот Радослав Хлапен кој владеел со Бер и Воден успеал да се осамостои; во Сер од 1360 почнала да се осамостојува царицата Елена; во Јужна Албанија се осамостоил господарот на Валона, деспотот Јован Асен; во Зета се осамостоил кнезот Воислав Војиновиќ, кој со брат му Алтоман ја држеле областа меѓу Дрина и Рудник на север и по должината на јадранскиот брег од Дубровник до Бока Которска на југ. Кнезот Воислав владеел со областите на стара Рашка и Травунија.

А она што идиотизмот се обидува да сомеле, тоа не се само аскет­ските идеали во коишто Ниче гледаше „вистинска свештен­ска вера” на филозофот, свеште­никот и уметникот, „најдобар инструмент на нивната моќ и овластување од семоќниот за нејзино извршување”, туку и самиот идеализам, оној кој владее со почетоците на пред­брач­ната поезија или кој е закрпен во знаме од приврза­ниците на академизмот кој постојано се препородува како најпа­тетичен авангардизам.

Да избегаш од родниот крај и да се населиш у град во кој владеат педери, курви, арамии, ѓубраџии, перачи на шофершајбни, накази и разноразни сисајкури сигурно има дубока фројдовска причина.

Овој незначителен случај беше брзо и лесно заборавен поради новогодишните расположенија во кои владее потрошувачкиот менталитет.

Застрашувачко продирање во сржта на мракот кој владее над Албанија во времето на Црвениот султан, како што го нарекуваа Енвер Хоџа, при што авторот останува тврдоглаво верен на својата почетна намера: да се откријат во ткаежот на балканските времиња за подобро да се согледа целата шара.

Таквите ги има се помалку, а ти, за жал, не му припаѓаш на тоа малцинство".

Мислев на оној среќник кој владее со умешноста другите да ги насмее...

Со мене низ просторијата шетаат и зборовите на неуморниот иследник.

Всушност со несигурни чекори се движам низ просторијата во која владее насилничкото расонување.

Толку се труди кутриот, што јас всушност можам и да го прочитам неговото тврдење иако сѐ уште не е изречено.

Од празните болнички соби и ходниците во кои владее длабока, мртва тишина што ја поматува само тивкото крцкање на подгниените прозорци со испокршени стакла и врати, бие огромна осама која предизвикува измачувачки немир и чувство на болка.

Библиската приказна за Авраам и Исак најпрво била приказна за таткото кој си го жртвува синот.

Во него била вгнездена омразата на оние кои владејат спрема оние кои ќе владејат по нив, и стравот на оние кои владејат од губитокот на владеењето.

Политичките дискурси, со кои владеат како западните демократии така и таканаречените марксистички, советски општества, изградени се на метафизички филозофии.

Поимот за државата, кој владее како на Запад така и на Исток, сосем ја следи солидната, постојана, метафизичка традиција.

Додека стоеше крај дирата, загледан во прекрасниот ден за лов, во чијашто мека виделина дрвјата беа огромни, воздушести и бели, и во кој владееше една прекрасна тишина под млечнобелото зрачење на небото, Змејко, и не мислејќи на тоа, си ги исцрни со неколку јагленчиња од кибритот своите подочници, а после, кога очите можеа слободно да гледаат по таа светната белина наоколу, тој мирно ја допушти својата цигара, - една од ретките цигари, што ги палеше само при некој свој празник, - а потем го настега магацинот од својата долга француска пушка со фишеци, ги престегна опинците и замина.

Па така, додека едни се среќни затоа што, ете, некој се грижи за нив, другите ги мотаат во устата, ги џвакаат, па ги плукаат, и, како по правило, секогаш ги чуваат за доказ на некаков заговор што се кова околу нив и во кој е замешана владата, некој од власта и некој претседател, од актуелните кои владеат овде или од некоја друга земја.

Хармонијата која владееше, сепак, ја разбиваше црвот на јадот што и кај овој човек оставил јасна трага.

За Рада оваа покана беше добредојдена заради монотонијата која владееше последните денови.

По некое време, тие незабележително полека се искраднаа од распеаната атмосфера која владееше во куќата на газда Ѓорги и без никој да ги види излегоа на улица.

Каква трага може да остави пеперутката во еден свет во кој владее варварството, насилството, моќта на парите? Можеби никаква!

Имав впечаток, следејќи го пулсот на владетелите одблизу во мојот живот, посебно во дипломатските години, владетелите, како Тито, Арафат или Бургиба, не само што самите ја немаа моќта да ја разберат и да се прилагодат на филозофијата на Монтењ, туку во своето неверување, неприлагодување на крајот, свртени кон вечноста низ владеење, најчесто го повлекуваа и народот со кој владееја.

Оваа жива, незавршена книга, содржеше и филозофски гледања на историјата и религијата, историја за моќните империи кои владееја на Балканскиот Полуостров од Илирската, Македонската, Римската, Византиската, Отоманската и на крајот до малата империја на Југословенската федерација, чиј крај не го доживеа таткото.

Последната збирка песни која ја објави Махмуд Дарвиш беше Трагата на пеперутката, еден вид тивок поетски тестамент на едно монументално поетско творештво со универзални вредности!

Монтењ велеше дека вистинската филозофија е можеби во учењето, прилагодувањето на смртта.

Татковите книги со распоред кој беше жив говор на вистината и книгите на Климент Камилски, како среќни балканвавилонски сведоштва, остануваа како најсилен монумент на времето, како институција помоќна од сите институции со кои владееја со судбината на луѓето изминатите и сегашните режими.

Но тоа тешко можеше да го каже и покаже во времето, режимот и идеологијата кои владееја во земјата.

Има уште еден саат од филмот, ќе го гледаме друг пат. * * * Зградата на Куќата на братството на патриотската гарда ја имаше подигнато еден од многуте окупаторски режими кои владееја со земјата пред таа да се добере до независност.

Тие стоеја во неговата свест неповрзано, како слики околу кои владее мрак.

Не е важно кој владее, сѐ додека олигархиската структура останува иста.

Тоа што не можеше да им појде од рака на империи и на разни режими кои владееја со Езерото, да го покаже вечниот свет, му поаѓаше од рака на Игора Лозински со неговите соработници.

Иронијата го памти искуството човекот заборава…  Кој владее со светот ја знае моќта на јазикот да мислиш едно да кажуваш сосема друго…  Опстанокот е уметност на толкување на фигурите на јазикот.

Почитувана госпоѓо Лејбовиц, уништувањето и ликвидацијата, без оглед дали потекнуваат од прастарата опсесија, од идеолошкото замрачување на умот или од трибалниот антагонизам, се впишуваат во мрачната традиција на омразата, на непријателствата, но и на хаосот кој владее во овој регион.

Тој е сигурно единствениот кој владее 25 (и со зборови дваесет и пет) јазици.