ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Чинам дека кога сината точка што веќе ширејќи се наидува кон мене, кога ќе увиди каков уништувачки страв доживувам, ќе ми се смилува, ќе застане недообличена во она што ми го носи и , или ќе го смени правецот, или во себе ќе пројави некаква белина од чија пријатност ќе се затоплам.

Веќе беа уништени столетните јудејски гробишта, а мермерните плочи со вековно старите натписи, сведоштва за едно милениумски долго постоење на децата на Израилот на овој простор, беа продадени на грчки контрактори за да бидат користени како градежен материјал.

Тоа не значи дека не можат да го сменат односот.

Гледа во бројката со три тркалца и размислува: „Ха, сега е моментот да го сменам името: од полјак во - бег!

Одам да го сменам. Го пофаќам за палто: - Нема ништо?

Пашата ги накажа командантот и командирите на потерните одделенија, ги смени и испрати други; валијата го смени кајмакамот и мулазимот на заптиите, но сето остана напразно. Толе в земи пропадна.

Од селото Букри, во полето, пред носот на валијата и пашата, беа собрани триста овци млекарици и двесте брави пак од контракчијата (лиферантот за војската).

Два месеци ги полнев џебовите на интернет кафето сè додека не го сменив посраниот провајдер па да продолжам со секојдневната доза од дома.

Вистинското име му е Фридрих Стовасер (Friedrich Stoњasser), а името го сменил 1949-та г., кога дознал дека во словенските јазици „сто“ значи „стотина“ (германски Hundert), па така го превел своето презиме во поетскиот облик „Хундертвасер“ или „Стовода“.

Кучето го смени своето поведение однесувајќи се како да применува своевиден ритуал наменет на минутите во кои стариот професор се готвеше да си легне.

Не му е важно да биде старешина на имотските сојови (а да не биде глава на сиот сој Перуноски не може, зашто е најстар и од браќата и од братучедите) но ако не го сменил од старешинството сигурно нема и да го руга, а тоа, да не го руга пред луѓево за она за кое сам тој не може да престане да не се руга, најважно му е од сѐ.

Ѝ пративме дарови на свршеницата твоја; прстенот таа го смени.

Таа се плашеше да ја провери неговата чесност со прашања, плашејќи се да не му го смени расположението, со кое таа не би можела да се справи, но сепак една вечер му рече, „Даниел, што му се случи на твојот адамски апетит? Ти јадеш помалку и од мене.”

Се разбира дека е погрешно да се гледа „Етант доне...“ како нешто малку повеќе од обичен визуелен документ за врската меѓу Дишан и Марија Мартинс.

Не само што таблото зависи од теми кои Дишан ги начнал во претходните свои дела, туку и во финалната верзија тој свесно ги отстранил сите преостанати лични референци во „Етант доне...“ и неколку години по конечното прекинување на нивната врска (нејзиниот маж го преселил целото семејство во Бразил) Дишан изгледа дека го сменил идентитетот на женската фигура, менувајќи ѝ ја бојата на косата така што повеќе да одговара на бојата на косата на неговата идна жена Алексина Матис (позната како Тини), со која се оженил во 1954.

6. А кога се вратив назад од Дамаск, узнав за нови несреќи: дента кога сум заминал, логотетот, со царски указ, со печат царски му го сменил името на Стефана, и тој веќе не беше Писмородец, туку Лествичник!

Да го сменев, ќе значеше дека сум потклекнал пред заплашувачкиот поход.

Со моето откритие на несвесното, со објаснувањето дека токму оној дел од нас кој ни е скриен и непознат, ги одредува нашите мисли, чувства и постапки, јас сум на пат да го сменам светот.

Тоа ќе биде третата голема револуција во човековото поимање на светот и себеси, по онаа на Коперник и Дарвин: Коперник му покажа на човечкиот род дека не е центар на универзумот, Дарвин му покажа – дека не потекнува од Бог туку од мајмун, а јас – дека човекот не е она што мисли дека е.”

Иако, што се однесува до името, возот веројатно веќе го сменил, ако сеуште не го сместиле во правливата сала на некој историски музеј.

Јазикот на драмата нема да се изгуби, туку само ќе го смени медијаторот.

О, мислеше, па јас сега толку многу му се радувам на ова, што дојдов тука и веќе со никого и за ништо не би го сменил тоа.

Се најде себеси, исправен, со пушката в раце, како со прстот в уста, доста подоцна, откако оној голем самјак се искри зад сртот, и сѐ што можеше да стори, беше да запали уште една од своите ретки цигари, а за сето време, додека повлекуваше од лутиот чад, во него се надигнуваше еден друг инает, кој за миг го смени она глупо чувство и го исполни до врвот.

Беше и некое задоволство да се гледа во него, онака смирен, и покрај оној ладен напен, што го смени плачот во неговите очи.

Арсо нема да се врати, мајко! Го смени и станот во градот.

Плавуша Кога ти е скршен прозорецот од возачката страна на колата кој веќе не е ни „олд тајмер“, оди па најди оргинал пенџер, да го смениш.

- Добро, бре Витомире, му велам, може ли коњот да биде вол, само со тоа што ќе му го смениш името, како мене што ми го сменија презимето?

Па ми иде да ја откорнам решетката од пенџерето и низ пенџере да влезам, вели, да го сменам влезот.

Нема ништо да се пресени. Само некоја сојка ќе вресне и ќе го смени дрвото.

- Доста, доста! - Ѓорѓе по секоја цена сакаше да го смени водотекот на овој разговор.

При водењето на истрагите тие не го менуваат принципот; во најдобар случај, кога нешто им е многу итно – на пример некоја голема награда – ја прошируваат, или преувеличуваат старата практика, без да го сменат принципот.

Подоцна, во кафулето, сега веќе само Ана додека одблесокот на Маргарита се повлекуваше пред стварноста создадена од чинцано и зборови, рече дека ништо не разбира, дека се вика Мари-Клод, дека мојата насмевка на одблесокот ѝ причинила бол, дека во еден момент дури помислила да стане и да го смени седиштето, дека забележала како ја следам притоа не чувствувајќи страв, токму тоа беше противречно додека ме гледаше в очи, додека го пиеше својот чинцано, додека се смешкаше не срамејќи се што се смее, затоа што речиси веднаш го прифати мојот препад среде улица.

Наоколу звучниците повторуваа од покривите сѐ едно исто: Мракот и сенките денот го сменија, ова е миг на алчната Мортенија.

- Која е таа Мортенија? – го прашав човекот што потрча крај мене. Не ме ни погледна.

Мустафа Кемал го смени текот на историјата.

Она што го виде низ прозорецот го принуди набрзина да го смени планот.

Тој балкон често и непланирано умее на себе да собере многу интересни и раритетни лица: филмаџијата Машко со приказните за Мајкл Чимино кој си го сменил полот, доктор Глигор со смисла за хумор од едно Скопје што одамна го нема, кумот Пеѓа со својата ма-шта-то-значи- опрем-добро дилема, актерката Мира Фурлан желна за дискусија, професорот Младен секогаш гладен за расправија, новинарот Борис со либерална словенечка мисла што ни траварица не успева да ја помати...

Неколку пати се обидов да го убедам да го смениме локалот, чисто за промена, ама бадијала: Лос Анџелес е огромен град на осамени луѓе, а во француската кафетерија Карло сите го познаваат - па зошто тогаш тој би се откажувал од таа удобна позиција на маалска икона?

Татко сега малку го смени тонот, излегуваше од милозвучниот круг на љубовта која Мајка веќе си ја чувствуваше триејќи си го, на десната рака, венчалниот прстен.

Сврделот имаше уште година или две до пензија кога го сменија, отворено го потурнаа за да го донесат на неговиот стол тој еден Јован Граматниковски кој, кутриот, ни самиот не очекувал од службеник да стане големец во градов.

Божем го смениле затоа што Сврделот беше само со осмолетка, прикрпена по војната, а тој Граматниковски беше дипломиран правник!

И тоа ли е метафизика: од другата страна на зборовите кл-ечат значења непроникливи имаат моќ светот да го состават и да го поделат а не можат човека да го сменат?

Билбордите не се пасивни елементи во урбаниот пејзаж; тие активно го мамат окото и имаат тенденција да доминираат со визуелното поле.

За разлика од рекламите во весниците, телевизијата или на радио, каде што секогаш може да ја прескокнете страницата или да го смените каналот, луѓето во текот на нивниот секојдневен живот не можат да избегнат да гледаат билборд реклами поради нивната импозантна големина и поставеност.

Му пишав на Никифор, а тој веднаш ми врати писмо да му го смениме името.

Дали во друг вагон се качи, дали си го смена лицето, формата?...

Биди свесен: Ти не можеш да го смениш светот!

Жива расправа продолжи и додека го чекаа автобусот, многу остана недоречено, брзаница се поздравија и се качија: „Ми рече колегата што го сменив: - Горе ќе имаш една група ученици и еден даскал.

На состаноците на училишната еколошка секција велиме дека кога ќе пораснеме, кога ќе се вработиме, па и ќе дојдеме на раководни места - ќе се грижиме нашиот град да биде нормално чист - да го смени ликот.

По навлегувањето на германските војски, сите акредитирани странски новинари, заради својата сигурност, биле принудени да го напуштат Кралството Југославија и да заминат во соседните земји.

Меѓутоа, германскиот напад на Кралството Југославија на 6 април 1941 година го сменил расположението на американските новинари.

Таа, иако многу помлада од него, прва забележа дека промената во нивниот живот не е промена само зашто тој се потурчил и се оженил за неа, или затоа што тие го смениле местото на живеењето.

Помина време, и Божиќ помина, и паричето во погачата, и амкањето јајце, и фрлањето на крстот во Вардар, па дојде и Велигден, а Костадинка, Коца, бидејќи беше на прагот да излезе, се понадева ибн Бајко дека нешто стравот како ќе биде тоа излегување пред порти, а нешто и радоста, ќе го сменат табиетот на Тодора.

Поради таа причина, заради малку промена на мислите и душевна релаксација, јас го сменив курсот за Скопје.

Најжално од сѐ беше што ниту имаше намера тоа да го смени.