ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Како да бил тоа сонот што го сонив ноќва во мојата стара куќа во Маказар, а не вистинскиот настан што го раскажувам.

Како да не го раскажувал по стопати својот живот: од сиромашното детство, преку затворот до партизанските години.

Ми стана јасно дека сакаше да ми го раскажува својот живот, од почетокот до крајот.

Гледаме на пример, накиснати морнари во огледалото пред Просперо кога тој ја разгорува бурата, и го гледаме него како се појавува како војводата од Милано кога му го раскажува своето минато на Мирандо.

А тоа, со старецот Акиноски, зошто неговите го однесле во орманот, и покрај што наредните настани брзо го разјаснија, денешниве жители на Потковицата го раскажуваат со страв во душите.

Еден ден дојде кај мене во училиштето дедо ти, изброи рамно сто жолтици и ми го раскажа ова што јас сега тебе ти го раскажувам.

Одамна ја нема баба ми Катарина, а поминати се години и години од настанот што таа често го раскажуваше.

Го кудел тој Динкинса зашто си ги изневерил гласачите кога именувал хомофобичен комесар за здравство, зашто ја укинал пилот-програмата на Њујорк за замена на игли и зашто не ги бранел бездомните носители на ХИВ и зашто не се борел против сѐ поголемиот бран насилства кон гејовите.

Со таквата нагласка, тврди, ќе може да се избегне предизвикувањето на оној вид недоразбирања и напнатости кои доведоа до политички судири меѓу разните групи погодени од ХИВ/сида во САД на почетокот од 1990-тите.

Го дрпнал од филм – поточно, од филмската верзија на еден бродвејски мјузикл за Американската револуција, 1776.324 ‌Даглас Кримп, кој го раскажува настанов и ја дава подлогата што ја резимирав, тоа го прави додека страсно и силно се залага за темелење на напредната политика не врз идентитетот, туку врз идентификацијата.

Кога си заминал градоначалникот, следниот беседник на закопот на Русо истакнал дека неговиот претсмртен прекор кон Динкинс не бил од Русовото енциклопедиско познавање на политичкото говорништво во осумнаесеттиот век.

Сфатив дека со молкот и немата загледаност во просторот пред себе си го раскажуваа заеднички изминатиот пат – патот на големите мечти и надежи, патот на изгубената младост во тешките, нерамни и крвави битки, во долгите ноќни маршеви, во студените бункери и земјанки, во болниците и под небото на далечни земји; долг пат што сега е претворен во рој од спомени кои како мониста се нижат на свилен конец.

Даме Груев почна растревожен да ни го раскажува следното: „ ’Да ги земе ѓаволот, јас уште кога заминав од Солун, тие штетници се фалеа и не дочекаа до денот на востанието; тие нѐ чинеа повеќе од 250 лири.

Татко се враќаше од продавницата дури откако ќе паднеше мрак, а и тогаш, во тоа малку време кое го поминуваше со нас, како да беше отсутен.

Кога имаше време го замолував да ми чита на глас на некој од јазиците кои тој ги знаеше, или да ми го раскажува она што токму тогаш го учеше, а кое ми беше подеднакво неразбирливо како да ми зборува на непознат јазик.

Тогаш ми раскажа, иако јас сето тоа го знаев поинаку, онака како што го раскажуваа денгубите старци во Кукулино, не ќе си ја смират ли душата со туѓи гревови.

- А мене тоа ми го раскажувал дедо ми.

„Прикаски“, воздивна. „Секакви прикаски му ги пијат дробовите на човека и му го копаат гробот. Се раѓаш да буташ некого кон гроб додека друг и тебе те бута зад грб.“

- Раскажи им го тоа на своите деца. Тие ќе ти веруваат.

МИТКАЊЕ Така му се случило. Ништо не е измислено. Тоа го раскажува неговиот син.

Значи, за да станеш видовит, кој го раскажува минатото, ја гледа сегашноста и „може“ да ја предвиди иднината, не мора да завршиш студии за историја (дека така одеше дефиницијата за историја - запознај го минатото, за да ја разбереш сегашноста, за да можеш да ја предвидиш иднината), ами само еднаш да паднеш во кома на пократок рок, па кога светлината на крајот на тунелот ќе ти се појави, да се сториш пишман и - оп, рикверц, ама со нов ум, претприемнички подготвен да го спасиш и општеството и човештвото.

И додека баш пластично раскажуваа како ќе си поигруваат со мене, а бидејќи тие важат во нивната Лозница за мажи на глас, што сами си го раскажуваа меѓу себе, а не го слушнав од нивните женички, кои исто како мене лежеа под дебела сенка малку потаму, јас се потрудив да им биде уште поубаво и поинспиративно.

Оној што ова го раскажува, прв дошол на мисла да му го испита и да му го разбере настанувањето.

Веднаш се спогодија. Тогаш реши да ја раскаже неговата историја.

Во една од своите книги за лавиринтите имаше лесно потцртано со молив: лавиринтот го раскажува внатрешното патување на човекот во потрага по својата вистина.

Знаеш, балот го раскажува минатото, ја објаснува сегашноста и ја предвидува иднината.

Потоа уследи друг: на Богуле му мина стравот што беше вгнезден во него по бесењето на питропот Андро, доби некаков кураж, смелост, и почна да го раскажува она што го криеше, да ја објаснува вистинската причина за несреќата на питропот Андро: за љубовта што потајум ја водеа неговата жена Андрица и Оруш варџијата.

Кога можеше да зборува со отец Арсенија, гледаше да го наведе да му го раскажува неговиот живот, кој во ништо не се разликувзше од Сталевиот.

Во продолжение ви го пренесуваме списокот на најпознатите појавувања на Хичкок во сопствените филмови. Станар - во сцената во книжарата Хичкок е свртен со грб кон камерата; при апсењето тој е еден од многуте набљудувачи. Убиство (The Murder 1930) - се појавува на патот. Уцена (Blackmail 1929) - во метро чита весник додека од соседната клупа го посматра едно мангупче. Триесет и девет скалила (The Thirty-Nine Steps 1935) - оди преку улица. Млади и невини (Young and Innocent 1937) - на судската расправа тој е еден од фотографите. Госпоѓата која исчезнува (The Lady Vanishes 1938) - за момент се појавува на лондонската железничка станица. Ребека (1940) - стои покрај телефонска говорница од која се јавува Џорџ Сандерс. Дописник од странство (The Foreign Correspodent 1940) - на улица оди покрај Џоел Меккреј. Господин и госпоѓа Смит (Mr. and Mrs. Smith 1941) - на улица оди крај Роберт Монгомери. Саботер (Saboteur 1942) - крај една трафика. Сенка на сомнежот (Shadow of a Doubt 1943) - во партијата карти во возот тој има Full House. Чамец за спасување (Life Boat 1944) - неговата фотографија во профил се наоѓа во огласниот простор на веникот што го чита Вилијам Бендикс. Маѓепсаниот (Spellbound 1945) - излегува од лифтот во хотелот. Озлогласена (Notorius 1946) - на приемот истура чаша шампањско врз душекот. Случајот Парадин (Paradine Case 1947) - носи голема кутија од виолончело. Јаже (Rope 1948) - оди по обоените делови од улицата. 44 Margina #21 [1995] | okno.mk Во знакот на Јарецот (Under Capricorn 1949) - се појавува двапати; на приемот кај гувернерот, и на скалите на владината палата. Трема (Stage Fright 1950) - на улицата зјапа во Џејн Вајман. Непознати во возот (Strangers on a Train 1951) - влегува во возот и носи контрабас. Се исповедам (I Confess 1953) - минува на врвот на големото скалиште (на кое има, како што забележува Трифо, точно 39 скали!) Повикај У за убиство (Dial M for Murder 1954) - еден од учесниците на групната слика која Реј Миланд му ја покажува на Ентони Давсон. Прозорец кон дворот (Rear Window 1954) - во станот на музичарот го дотерува ѕидниот часовник. Држете го крадецот (To Catch a Thief 1955) - покрај Кери Грант, во автобус. Неволјите со Хари (Trouble with Harry 1956) - оди покрај местото кадешто Џон Форсајт се разделува. Човекот кој премногу знаеше (The Man Who Knew Too Much 1956, римејк на Хичкоковиот филм од 1934) - на плоштадот во Мароко. Погрешен човек (The Wrong man 1957) - Хичкок го раскажува прологот на филмот. Вртоглавица (Vertigo 1958) - преминува улица. Север-северозапад (North by Northwest 1959) - трча по автобусот кој му ја затвора вратата пред нос. Психо (Psycho 1960) - стои пред вратата на трговецот со недвижнини, кај кого е вработена Џенет Ли. Птици (The Birds 1963) - со две кучиња излегува од продавницата за животни. Марни (Marnie 1964) - од хотелската соба излегува во ходникот. Искината завеса (The Torn Curtain 1966) - во хотелскиот хол седи со едно дете во рацете. Топаз (Topaz 1969) - на аеродромот седи во инвалидска количка. Лудило (Frenzy 1972) - еден од посетителите при уводното предавање. Семеен заговор (The Family Plot 1970) - неговата сенка на прозорецот од канцеларијата за статистика на жителството.  http://www.filmsite.org/hitchcockcameos.html Margina #21 [1995] | okno.mk 45 46 Margina #21 [1995] | okno.mkR.D. Laing е (анти)психијатар чие културно влијание е големо и неоспорно.

Но ова е прашање во кое тој би се впуштил кога би правел запис или би го раскажувал својот сопствен живот. Тоа сега не е случај.

Татковата сестра ми го раскажува изминатото време.

Ова лично ми го раскажуваше твојот татко, Козакот Семјон Иванович, се разбира, кога ќе почувствуваше потреба да ја сподели со себеси и со мене својата нерадост!

Овие дела претставени од издавачот како романи, не се тоа на прв поглед, а тоа што тие го раскажуваат, оваа победа што човечкиот дух е способен да ја освојува секој ден над фатализмот, покорувањето, или уште попросто речено глупоста, ве збогатува со иста восхит како од едно уметничко дело (од областа на музиката, на сликарството, вајарството, архитектурата, танцот...) бидејќи едно уметничко дело не е само победа над темнината и тежината на материјата.

Веројатно погодувате кај ми цели мислата: би сакала еден ден, кога ќе оцените дека за тоа е најдобро, да ја спомнете книгата во вашата рубрика, кратка препорака.

Лежев покриен со ложникот преку глава и, како на сон, го слушав тате како го раскажува сонот: - ...не можам да се изначудам.

- Да, се сеќавам – излажав. Оти всушност не се сетив дека таа тоа ми го раскажувала, туку убаво памтев дека на тие теми разговаравме со Игбал кога летавме со килимот.