ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Десетина години подоцна, во истата улица со астрономите коишто работат со Хабловиот телескоп, јас ги пишувам овие зборови: ерго, не сме и понатаму изгубени во мароканската Дипломатска шума, нашите невернички коски не се белеат на африканскиот песок додека нашето изнајмено рено рѓосува таму, меѓу боровите.

По завршувањето на Филозофскиот факултет во Букурешт (1928-32) Сиоран ги пишува своите први филозофски текстови вклучувајќи се во „Генерацијата 27“ заедно со Елијаде, Јонеско, Вулканеску, Нојка, Цуце. 1934-та му излегува првата книга, На врвовите од очајот, барокна и експлозивна, незаобиколна и клучна за неговиот понатамошен опус.

Секаде каде што ќе затропаше, некој веќе беше влезен пред него - и со послаб успех од неговиот, и со несоодветна квалификација за местото, но со некои непишани препораки што патуваа таинствено пред нив а кои нему немаше кој да му ги пишува.

Не му беа дораснати ни вештите цариградски калиграфи, кога ги пишуваше првите текстови на арапската османица.

Налик на кинематографски Џенифер Бартлет (Jenifer Bartlett), Гринавеј поставува секоја можна варијација на темата вода, од најлитерарна до најапстрактна, за да создаде кумулативен ефект. (...) Иако ниту една не е експлицитно прикажана, Гринавејовата реинтер­претација на “Бура” содржи три суштински нови идеи. (Сите се објаснети во придружната книга, исто така насловена “Книгите на Просперо”, којашто се смета за иконографски толкувач на филмот.) Првата е да се прикаже Просперо како еден вид драмски писател со натприродни способности, којшто симултано ги пишува дијалозите, ги одигрува сопствените делови и деловите на другите и ја произведува акцијата во филмот.

Во таа смисла, тој во своите Исповеди, покрај останатото, ги пишува и следниве редови: “Еве го мелемот за сите човечки страдања, еве ја тајната на среќниот живот во моментот на нејзиното откривање.

Масата на која ги пишувам изјавите повеќе е осветлена од претходната ноќ.

Како да пребарува нешто во темнината. Којзнае кое доба е?

Иследникот ја вади левата рака од џебот, но не се свртува кон мене.

Би морале да го испитаме и начинот како ги пишувам своите текстови.

На 14 јуни 1986 Борхес почина во Женева, каде што е и погребан.

За време на последните години на војната го завршува лицејот и заминува за шпанија; под влијание на тогашните “ултраисти” (кои, заедно со некои други, пред повеќе од пола столетие одредени историчари на хиспанската литература ќе ги опфатат како “постмодернисти”, што била прва употреба на овој израз во книжевната историја), ги пишува и објавува првите песни.

Во 1921-та се враќа во Аргентина и со татковска помош 1923-та ја печати својата прва книга, збирката песни Одушевеност од Буенос Аирес.

Потоа следат: Истражувања, Месечина преку патот (1925), Обемот на мојата надеж (1926), Јазикот на Аргентинците (1928), Бележницата “Сан Мартин” (1929), Еваристо Кариего (1930), Расправа (1932), Општа повест на срамот (1935), Историја на вечноста (1936), Класична антологија на аргентинската литература (1937), Антологија на фантастичната литература (1940), Градина со патеки што се разгрануваат (1941), шест проблеми за дон Исидор Пароди (1942), Измислици (1944), Узорна смрт (1945), Ново побивање на времето (1947), Алеф (1948), Видови литература за гаучосите (1950), Стари германски литератури (1951), Други истражувања (1952), Приручник на фантастична зоологија (1957), Маседонио Фернандез, Музеј, Создавач (1960), Други, исти (1964), За шест жици (1965), Хрониките на Бастос Домека, Увод во северноамериканската литература (1967), Книга на измислени суштества (1968), Пофалба на сенката (1969), Бродиевиот извештај (1970), Конгрес (1971), Златото на тигровите (1972), Книга од песок (1975), Длабока ружа (1975), железна паричка, што е Будизам? (1976), Историја на ноќта (1977), Кратка Англосаксонска антологија (1978), Борхес во збор (1979), Седум вечери (1980), шифра (1981), 25 август 1983, Девет есеи за Данте (1982), Атлас, okno.mk | Margina #32-33 [1996] 204 Завереници (1985).

Успехот ѝ се огледа во наведувањето на театарската критика своите забелешки да ги пишува без зборови.

И знаеше дека така, искрено, преку признание на своите заблуди и исправање на своите грешки, со соголување на душата своја пред верните на Христа, единствено и може да ги пишува своите писма до нив.

Откако ќе вечераа, тој вредно ги пишуваше своите задачи покрај топлиот шпорет додека на него се вареа белите алишта во големо тенџере.

Започна да ги пишува во оние долги години заточение, кога не можеше да патува.

А овие што ги пишуваат правилата и законите, иако се молат пред различни богови, секогаш клечат пред туѓи жени.

Но предоцна да спаси некого или нешто, макар што на Балканот продолжуваше големата неизвесност, во Југославија посебно. И во илјадниците телеграми кои ги пишував од мојата речиси десетгодишна дипломатска мисија јас не престанав да трагам по наследената таткова тишина, во која се кријат кодовите на неговите незавршени потраги по балканската вистина, барана низ урнатините на империите, од чии падови се извишуваше надежта на преживувањето.

Во нејзиното писма одѕвонуваше тишината на нејзината осама, нејзиниот божји долг што си го препишуваше на својот живот како да ги спаси чедата, кои сега ја напуштаа заодени по патот на нивните семејства, а јас се бев оддалечил најмногу, следејќи ја кривата на својата амбиција Колку ли пати пишував многу побезвредни депеши, се внесував целосно во нив, сигурен дека можеби никој нема да ги удостои со вниманието што им го посветував, наместо да ги пишувам одговорите на писмата на мојата мајка, кои беа незаменливи делови живот.

Полињата се обработуваат со коњски плугови, додека книгите ги пишуваат машини.

Имам прочитано некои од твоите написи што ги пишуваш за „Тајмс“ повремено. Сосем се добри, но тие се само преводи.

Но пред тоа Грците немаа букви на свој јазик, а ги пишуваа своите зборови со феникиски букви.

А кога се покрстија, беа принудени словенските зборови да ги пишуваат со римски и грчки букви, без некое особено правило.

Ако не ги пишував домашните, ако не се мачев со математиката, ако не морав на памет да ги учам лекциите од руски јазик, или францускиот кој беше сосема нов за мене, читав руски романи позајмени од градската библиотека.

На пример Луис Керол често криел зборови и имиња во првите букви (или знаци) на последователните стихови од песните што ги пишувал. Таквите песни се викаат „акростихови”.

Ж: „Акростихови” велиш! Па Бах исто така пишувал понекогаш акростихови, што и не е зачудувачки.

Ги чувам сите писма што ги пишував. Ако преживеам, ќе ти ги донесам... Те бакнува твојот Наќо”.

А самиот текст потсетуваше на ситен вез, што би можел да се прочита само со лупа.

Не знам за каков привид можеше да станува збор, но наеднаш ми се пристори дека буквите што ги пишуваше Грофот, ги имав видено извезени на мали картички, помали и од личните посетници.

На почетокот им ставаше крст, на кој со мастилав молив ги пишуваше имињата и презимињата на починатите, но откако еден од оние од џипот му се изнавреска пред луѓето дека е контра и дека со крстот го погани црвеното знаме на револуцијата, Пандо гробарот, така го викаат и само така го познаваат луѓето, си го скри изгризеното моливче, што го имаше украдено од офицерската чанта оставена во џипот, се затвори во себе и само кога го поздравуваат, одговара: копам, закопувам...

Дали ќе заборавиме на цртежите што ги цртавме и на составите што ги пишувавме за убава, чиста, мирисна , цветна, здрава животна средина?

Зашто не со зборови туку со ѕвездило таа ги пишува ѕвездите, и низ водени гласови шепти со дождот, зашто тројни јазли им врзува на болестите, и на сите уроци, уплави и нави што кружат околу твојот сон, зашто ја напишав оваа песна: лековита!

Не смеам, најпосле, да ја испуштам од оваа листа и маратонската седумнаесетгодишна кореспонденција помеѓу Оноре де Балзак (Honore de Balzac) и убавата полска грофица Евелина Ханска (Ewelina Hanska), која, по неколкуте негови безуспешни обиди да ја ожени, решила да стане госпоѓа де Балзак дури четири месеци пред смртта на славниот писател; најискрено: откако пред многу години прочитав само дел од писмата што Балзак $ ги испраќал на госпоѓа Ханска (и тоа во енормни количества), затрупувајќи ја со информации за луѓето со кои се гледал, за својата облека, за долговите што треба да ги плати и (одвреме-навреме) за книгите што ги пишува... не можам да ѝ се изначудам на кутрата жена! ***

Го правев токму спротивното: пишувајќи ти за маркизата од Пескара, за грофицата фон Мек или за Евелина Ханска јас се обидував да ја откривам, но и да ја дефинирам суштествената разлика помеѓу сите нив, од една, и Твојата суптилна француска заштитничка, од друга страна.

Ќе Те потсетам госпоѓа Лејбовиц неа ја дефинира како литература која и не се занимава со друго освен со длабините на душата (Старова, 2008: 10).

Во тоа време секој кој се интересираше за оваа област внимателно веќе ги беше воочил приказните како што се „Xони Мнемоник” и „Burning chrome” и некои од нас веќе тогаш мислеа дека Гибсон ги пишува најинтересните нови „ствари”, но, никој од тие - најмалку Гибсон - беа подготвени за тоа што се случи.

Имавме неколку другари со високо образование, ноќе слушаа вести, потоа ги пишуваа на машината, па на матрица и на фотокопир ние ги вадевме и ги делевме по единиците да ги читаат.

Почнав да учам некои административни работи, шефот Ристо ми даде машина за пишување и некои книги да ги водам.

Турците, кои избегнуваат алкохол, ги прифатиле со радост овие семиња и ги приготвуваат во најсвечени седенки, но тој смета, кашлајќи забележа дубровчанецот, тој смета дека оваа пијачка наскоро ќе се служи и по ановите и по меаните, а особено меѓу оние што се нарекуваат поети и кои главно, и во неговиот Дубровник, ноќе ги пишуваат одите на своите љубени, и како месечари ланѕаат на месечина, пијани од љубов и изветреаност.