ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Народот од нас чека помош и заштита. Тој што станал комита, не е орач. На комитата пушката му е плугот.

Пишувајќи за животот на Делчев, писателот користи и повеќе познати анегдоти и духовити досетки низ кои се открива итроштината и неустрашливоста: излегувањето од опколениот град како мртовец, влегувањето во Солун кога е преправен во селанец чија кошница е полна со велигденски јајца, па како главен инженер за изградба на патишта, чуден трговец, или пак сцената кога седи и пие кафе со главниот скопски дервиш.

Но кога насилството ќе се преправи во љубов и кога ќе се појави пукнатина меѓу сопственото јас и егото, внатрешното и надворешното, доброто и лошото - сѐ друго станува пеколна игра на лажни двојства.

Или „не ми ти може мајка ти поинаку – многу ми те сака“.

Стихот „Везден мислам на тие што вистина биле големи“ веќе никако не може да се сфати сериозно кога првото лице во стихот ќе се лиши од величието и од патосот ако се преправи во домашна дива.

В. Х. Оден успеал засекогаш да го растури најпрочуениот стих на Стивен Спендер токму со таква кампска субверзија.

„Мајка ти везден ми ти мисли на тие што вистина биле големи“ го разобличува еднаш засекогаш сето поетско „Јас“ на Спендер како поза, како мелодраматична изведба.318 Мелодрамата, знаеме, е категорија што обично се применува за туѓото страдање.

Нема извори на живот. Животот е извор што се пие себеси.

2 Според подоцнежното раскажување на кукулинецот Лозан Перуника* (значи по седумдесет и осум години од настанот, кога тој веќе бил на прагот на своето столетие, поточно - според записите на некој калуѓер од илјада деветстотини и тринаесеттата година, кога веќе се гризеле со оган и челик под знамиња на лав или двоглав орел и атакувале едни на други преку полумртви села и градови во прашина, во чад и во треска бугарските дивизии на генералите Тошев, Ковачев и Иванов и српските дивизии од Првата, Втората и Третата армија на престолонаследникот Александар и на генералите Степановиќ и Јанковиќ, и едните и другите, мобилизирајќи ги македонските голтари од вардарскиот, пиринскиот и егејскиот дел на својот вилает да пукаат едни во други**, додавајќи му ги на тој хаос и грчките војски, сите три крунисани влади на тие армии во алчна агонија да лапнат по еден залак од Македонија), во она време големоглавиот и бабуњосан Адам Леновец им раскажувал на неколцина од дружината дека попчето што го мердале ноќе во Лесново не се занесувало толку по идејата на грчката Патријаршија за една голема и од Зевс или Саваот благословена Елада, тој неграмотник со ретка брада можеби за тоа и не знаел, колку што сакал да ги завлече прстите со многу топчести ковчиња под ленената кошула на Фиданка Кукникова; каменоделците по ден, најчесто пред своите жени со загатливо сомневање под клепките, ја проколнувале и ја пцуеле убавицата со дамки, со тие златни очи на страст и копнеж по милување, а ноќе станувале од постелите на своите жени, божем во дворот ќе шопаат широко расчекорени и без воздишки по она што пред тоа го сонувале, всушност како лилјаци ја облетувале Фиданкината куќа со еден прозорец под бушавиот сламен покрив и со напукнат оџак; жените веќе нешто знаеле за ноќната лилјачка игра на своите мустаќести балами и со дукат го наговарале попот да се преправи во козинав врколак и да внесе страв во селото; ама и на попот, како што раскажувале, не му висел под папок суџук од мелено козјо месо; и тој станувал бабачко кога ќе се сетел какви тајни си криеле жените под кошулите.

Мораше и Живко да се преформулира откако виде дека домаќинот не ни трепна пред неговата тупаница, па прашалникот го преправи во извичник: - А бе, вие Прилепчани, не само што имате вода туку сте имале и езеро!

Таа му покажа на едно дете дека по негова волја може да се преправи во сѐ што тоа ќе посака.

Уште сега ќе отидеш кај Крстју, нека најде под наем некој затворен пајтон, тој самиот нека се преправи во пајтонџија и утре рано да дојде по вас.

Ме викна командатот на баталјонот и ми рече: Милке, тебе ќе те преправиме во селанка, ќе те качиме на еден коњ, ќе го товариме со дрва и ќе одиш во Прилеп, божем продаваш дрва, за да видиш каде е непријателот и да се распрашаш со колку оружје се наоружани.

Другите останаа во Крстец. Тој ден останавме таму на позиција.

Пред сè, од Патувањатасе добива впечаток дека целата земја е покриена со злато, а тој никаде не можеше да види ништо слично.

Тој можеше да се преправи во тој брат од простата причина што вистинскиот брат по некој случај останал во Амакава во моментот кога „црниот брод“ со духовничката дружина испловил на морската шир.