ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Таа ситуација што се пофторува на секој први и што еве сега пак ја доживувам тука во кујната, толку ме вади од памет што имам чувство дека ќе се шекнам или посакувам да се шекнам, убеден дека шекнатиот за вакви работи не се нервира.

Бидејќи бевме изгладнети, сите тројца дремката ја совладавме и секој од нас почна да вади од торбите нешто за јадење.

Шумарот почна да вади од џипот некакви сандаци, вреќи, торби.

Кружат шишињата со ракија од рака до рака, паѓаат наздравувања, благослови, едно од друго поубави, помладите поздравуваат со сегашен јазик, а старците вадат од сеќавањата некакви стари зборови, па ги везат и ги редат во долги наздравувања, ракијата во шишињата се смалува, а расположението, расте.

Рано утрото заедно со цедилото се вади од котелот, добро се истрива со дланките, се направува грутчиња, грутчиња, и пак заедно со цедилото, и потпржен со повеќе сало, се враќа во котелот, за да продолжи да се вари.

Пред Њујорк имало некое островце — парче земја — и таму ги ваделе од бродот, и некоја комисија од не знам колку души доктори...

„И како тогаш подароциве ќе нѐ развеселуваат и ќе нѐ прават посреќни ако се вадени од торбите на гревот“ го прашував сладострасниот корисник на мојата љубов?

„Море за какви скришни места ми зборуваш?“, веќе заискруваше сладострасникот.

Кога Ана минуваше по улицата, тој се превртуваше, стоеше на раце, вадеше од џеб живи гуштери, беше среќен што таа, ги забава чекорите и го гледа.

Во едно шкафче од тој креденец дедо чуваше локум, па кога ќе дојдеше некој на гости баба вадеше од локумот и ќе ги почестече гостите од него заедно со кафето што се служеше во мали филџани и чаша студена вода.

Како и да е, додека го вадат од водата, од него ќе испадне „бакарната книга“ испишана со „непознати букви“, и тогаш , со еден странски восклик („о, возљубени читатели“) искорнатото срце на авторот пак ќе зачука во градите, и тој со „ангелска леснина“ ќе летне „кон својата татковина, кон дома“, со книгата можеби напишана а можеби ненапишана.

Потоа, оди, вади од фиоките бомби и му ги предава на Ивана.)

Твоево подновено интересирање ме вади од такт. Можат некој ден да ми попуштат нервите и да ја извадам на видело.

Кога се вади од вагонот, му се исфрлува и лебот.

Штом ќе се разгласеше дека војната завршила, луѓето сета комина што ја имаа (од сливи, од дренки, од муренки, од грозје, од кајкушки и оскоруши) ја вадеа од бурињата и ја носеа на казаните крај езерото да ја печат; се носеше и комината од црковните сливи и лозја и деноноќно се печеше ракија, и деноноќно се пиеше; пиеше старо, младо, машко, женско; како што капеа казаните - така луѓето со чашки, со филџани, со канчиња, со матарки, црпеа од ракијата, пиеја, наздравуваа еден на друг, ѝ наздравуваа на слободата, се бацуваа, пиеја колку што душата им сакаше и не им сакаше, кој како ќе се испијанеше скокаше сосе алишта во езерото или пак луѓето го пикаа да го оладат и отрезнат; но по секое отрезнување - започнуваше ново пиење.

На, гледај...“ ги вади од долапот и ги фрла пред неа; прва фотографија: Профим со жена си Профимица; таа е со испупчен мев, трудна; крај нив се сите четири ќерки: Царјанка, Девица, Венера, Андромеда; облечени која како се нашла во моментот кога сликарот дошол; зад нив: плот со оретчени плотици на кои стојат наврени празни грнчиња, стомни, чупки; дрво што се превиткало и со едниот дел влегло во фотографијата; Профим со поднакривена шубара и исшилени мустаќи подвиткани нагоре; едната рака ја држи префрлена на рамото од Профимица, а со палецот од другата рака притиска на малото џепче од копоранот; Профимица е забрадена со шамија тргната над очите, како да се затскрива од сонцето или како да се срами; втора фотографија: Профим и Профимица, сами; Профимица е со доста потпорастен мев; фотографијата е направена одблизу како за на ѕид или надгробна плоча; жена му ги држи рацете скрстени на мевот, а тој ја држи под рака; зад нив се наѕира вратата на чија клучалка висат потки од дрен и кукурек и дел од детската глава нацртана со креда на вратата и чијашто уста е развлечена во смеење; трета фотографија: пак сите заедно, но сега Профимица ја држи во рацете долгоочекуваната принова на куќата - бепчето Скрче; се гледа: фотографот имал голема мака додека успеал да го фати овој момент кога бепчето ги отворило очите, при што насмевката на Профим, од долго местење и стоење, останала како сиросана, како скаменета; девојчињата од пресилно блескање на сонцето, замижале и изгледаат како да спијат! четврта фотографија: Скрче качен на коњ.

Другпат сонува како на некој празник влегува во куќата, но гледа куќата не е куќа, туку се престорила во црква; внатре попот Матлија венчава младоженци; се допира поблизу и гледа: зетот е Бандо, а невестата таа самата; но како што наближува, сè повеќе ја фаќа страв, зашто гледа: невестата не е таа, туку некоја друга жена; почнува да плаче и да го трга Банда да не се венчава, но попот Матлија му дава знак на питропот Танаско и тој ја фаќа за раменици и ја вади од црквата надвор; надвор гробарите го пречекуваат Танаска и му велат: ”Ние сме готови: го ископавме гробот”.

Саат вадам од рака зашто вредам, па ќе ме чека колку е нужно, а јас, јас и така доцнам триесет години.

Позади нив е кумата со сито под левата мишка покриено со шарена свилена шамија, вади од него овес помешан со бонбони и фрла над главите од младенците.

Ме вади од памет. Ме заплашува.

Таа, по долгото патување, од постојното тргање на уздата, удирање по мевот и силење на коњот, како и од жешкото сонце што ја пече, сета е во пот и зпочнува дел по дел да вади од на себе, да се соблекува и да фрла.

Тие извикуваа навреди кон чуварите, даваа жесток отпор кога им ги одземаа личните работи, пишуваа безобразни зборови по подот, јадеа прокриумчарена храна што ја вадеа од некои мистериозни скришни места во нивните алишта, па дури му се извикуваа на телекранот кога овој ќе се обидеше да воспостави ред.

Питропот Андреа вадеше од огништето запалени гламни, излегуваше на чардакот од куќата и ги фрлаше во водата за да запре дождот; цврчеше жарта, пиштеше пареа; го превртуваше ничкум секој сад што го имаше во куќата за да не зјапи по вода; ја земаше иконата на Св.Илија и ја вадеше на чардакот молејќи го светецот да му нареди на дождот да запре.

Та Илко носеше само ново откако умре Стојанка, и штом едни ќе се прокинеа, Митра ги оставаше настрана и вадеше од ковчегот други нови, што га беше донесла Стојанка, та одвај чекаше да се прибере некоја сиромашка и да ѝ го даде мажот и сета беља со него.

Никој од рајата и не помислуваше да се вади од таа бедотија.

СИМКА: (Вади од долапот леб и му намачкува едно парче со пекмез).

СТРИКО МАРКО: (Со топлина), Тој е!... Караман Атанас!...

СТОЈЧЕ: (Вади од пазува ашици и, фалејќи се, ѝ ги покажува на Симка). Гледај; гледај! Сето ова го добив.

(Сите групи се здружуваат во една. Секој вади од торбата по нешто за јадење. Додека се поткрепуваат оддалеку се слуша меката и болна мелодија на кавал).

Пилето го вадеше од супата со изматените јајца, потоа парчињата месо или, во друга варијанта, исечканото месо, го редеше врз поголемата кора во тепсијата, а врз неа, со сукалото, ги положуваше горните кори.

Кртовица вади од торбата манџа и погача. Јадат.

Црна треба. Зифт. Жива. Перната. Вади од торбата жива црна кокошка. Ваква!

Гладен е, ама не признава!

Мислам дека јадеа сендвичи со колбаси или со виршли, а кога ќе загризеа од сендвичот сместен во најлон- ќеса полната уста ја вадеа од најлонот каде што сендвичите беа заштитени и веројатно разговараа за мене бидејќи со главите покажуваа кон тремот.

Стрикото нешто вадеше од својот џеб. Што ли ќе извади?

Ќе се фрлиш за прв пат главечки, ќе пливаш само за себе butterfly, ќе плуташ, ќе нуркаш оддалеченоста од брегот ќе ја одмеруваш по пробивот на сонцето, ако го има по работата на срцето по подноктиците перките и алгите по трагите од морските пци ќе ја унапредуваш техниката отскок на површината во последен миг неверна кон сѐ кон животот посебно: ќе палиш огин и ќе голташ жар и пепел во ждрелата на оние кои во тебе гледаат неидентифициран плод, увод во гревот зашто другите, одбраните, некаде далеку ѕемнат во истите ноќи, подоткриени јазикот го вадат од мрзеливи легални усни и скришум ги бришат своите благоглаголливи:

Акварел Земаш вода, боја, четка ризик, многу ризик плус страст, вишок страст отаде доброто и злото еден нескротлив гест и зафаќаш со еден потег цел несогледлив амбис окно под свеста, под себеси го повлекуваш пругоре вовреното црево го вадиш од дното на сликата без право на дополнителен влог без шанса за поправен испит или прошка и го овоплотуваш змејот прекрасното чудовиште заумната фигура!

Старешината Раде го викна благајникот. Дачо вади од џебот пари и му ги подава на благајникот.

На, кога е адет. (Ја фрла парата на бебето од далеку.)

ПОЦКО: Касни малце, па ќе се разјадеш.

ТОМЧЕ: (Го вади од џебот саатот и го клава на уво.) Не работи. Не сум го... (Го навива.)

СПИРО: Ова ти е: удрила чума во сатовите!

АРСО: Уште борч... (Пак станува, гледа.) Ќе ја свршиме, не е лозјето зајак да избега... (Се слушаат свирки од далеку.)

ТЕОДОС: (Се повлекуеа настрана и прикривајќи вади од ќесето пари,.

Еве вака: знаеш колку имаш да ми даваш. Еве го сенетот. (Вади од џеб хартија.)

Проштавај, куме! Што дал господ! (Вади од пазува раскречена виљушка, набодува една дробенка и му дава на кумот.) На, куме, мезе! Декшавај!

Со прстите на својата смеа што кружат во муграта наслутена те вадам од ова задушено купе што живее со здивот на тунелите и те водам во синиот и широк сон на јавата да се одмориш во зеленилото на пристигањето.

Сама сум си ја подгазила главата и сама ќе си ја вадам од под нозе.

Два бунара вода вадат од сув камен. Бел сладолед спие в пламен.

ОСТОИЌ: Што тоа? (Пауза.) КИРО: Немам на што да пишувам Ефенди. (Кајмакамот вади од џебот хартија. Му ја дава.

„Кој е тој Колумбо?“ „Првин да се раздолжиме, пријателче, со триесетте аспри”, почека дубровчанецот, вадејќи од џебот грст метални парички со кои почна нестрпливо да тропка.

Дубровчанецот уште не доврши, а веќе вадеше од кожената торба на колкот помалечко книжуле, нешто поскромно украсено, но миловидно во своите метални рабови.

По патот зад куќите слегуваа селани со магариња натоварени со плочи што ги вадеа од планината, а кои служеа за поплочување на градските дворови.

Е и ова ми се допаѓа – си мислам, иако малку ме вади од рамнотежа нејзината мирнотија.

Сега ќе ја шокирам – си велам и стартувам: - Да, тебе.