јаде

јадат; јадам, јади, јадете; јадев, јадеа; јадел; јаден, јадејќи; јадов; јадоа; јал
Вид збор: Глагол, несвршен
Ранг: 333
1. Внесува храна во организмот, се храни.
Англиски: eat Српски: јести Албански: ha, ushqej Бугарски: ям
Примери:
Тие јадеа и молчеа.
Тука добро се јадело и се пиело.
Волкот ги јаде јагнињата.
Слично со: сити (несв.)
2. нагризува, уништува
Англиски: eat Албански: ha
Примери:
'Рѓата го јаде железото.
Влагата го јаде дрвото.
Молци го јаделе ќебето.
Слично со: нагризува (несв.)
3. Измачува, нервира, создава грижи, јадови, маки.
Англиски: worry Албански: ha, brej
Употреба: Преносно значење
Примери:
Него жената го јаде, никој друг.
Ми ја јаде душата.
Самотијата го јаде човекот.
Слично со: измачува (несв.)
4. троши, скусува, одзема
Англиски: spend Албански: harxhoj, merr
Употреба: Преносно значење
Примери:
Друг ни го јаде бериќетот.
Го јаде наследството од татко му.
Слично со: троши (несв.)
5. Каса, боде предизвикувајќи јадеж.
Англиски: bite Албански: ha
Примери:
Вошки го јадат.
Кучето го јадат болви.
Слично со: каса (несв.)
6. Чеша, предизвикува јадеж.
Англиски: itch Албански: kruhem
Употреба: Безлично
Примери:
Го јаде целото тело.
Го јаде грбот.
Слично со: чеша (несв.)
7. трпи, претрпи
Англиски: suffer Албански: ndjej
Употреба: Преносно значење
Примери:
Вчера го јадев срамот.
Ја јадевме горештината залудно.
Слично со: трпи (несв.)
8. (се јаде) ми (ти, му...) Чувствува глад, гладен е.
Албански: më hahet
Употреба: Безлично
Примери:
Беше изморен и му се јадеше.
Му се јадеше тазе лепче.
9. (се јаде) Се јадосува, се лути во себе.
Англиски: eat Албански: hahem
Примери:
Се јадеше самиот себеси.
Слично со: јадосува (несв.)
10. (се јаде) (само мн.) Заемно се зајадуваат, се караат со некого.
Англиски: quarrel Албански: grindem
Примери:
Тие постојано се јадат, а не можат еден без друг.
Слично со: зајадува (несв.) , кара (несв.)
Изрази
Волкот да те јаде - клетва.
Го јаде десна / лева рака - ќе зема / ќе дава пари.
Го јаде јанѕа (црвот) - го измачува нешто внатрешно.
Го јаде носот - ќе се кара со некого.
Има уште многу фурни леб да јаде - уште е незрел, недораснат за некоја работа.
Јадел од кокошка нога - не знае да чува тајна, веднаш ќе разгласи.
Јаде (сто оки) ќотек / јаде шлаканици - добива ќотек.
Јаде што надробил - ги поднесува последиците од своите постапки.
Јал - не јал, три и пол - нема избор, како и да постапи, резултатот ќе биде ист.
Најубавите круши свињите ги јадат - најдоброто го добива тој што не го заслужил.
Не се знае кој јаде, кој пие - хаотична ситуација.
Ни јаде ни пие - за предмет, не бара никаква грижа, не прави трошок.
Ни лук јал ни на лук мирисал - Не се меша во некоја работа.
Ни лук јал ни на лук мирисал - Се прави наивен, се прави дека не знае што се случува.
Ништо живо не го јаде - не вреди за ништо.
Се чеша кај што не го јаде - сам си предизвикува непријатни ситуации.
Жив се јаде - многу се нервира, пука од грижи, од мака.
Му се јаде зборот - го слушаат.
(Не) се јаде - (не) се поднесува.
Сè што лета, не се јаде - не е сè така како што изгледа на прв поглед.