ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

2. историјата на метафизиката, која, и покрај сите разлики, не само од Платон до Хегел (дури и преку Лајбниц), туку и вон овие привидни граници, од претсократовците до Хајдегер, на логосот секогаш му го припишувала потеклото на вистината воопшто: историјата на вистината, на вистината за вистината, секогаш била, за разлика од една речиси метафоричка диверзија за која ќе треба да водиме сметка, омаловажување на писмото и негово отстранување вон “полниот” /pleine/ збор; 48 Margina #11-12 [1994] | okno.mk

Сликањето на предметите им соодветствува на дивите народи; знаците за зборови и за реченици на варварските народи; а алфабетот на цивилизираните народи. Жан-Жак Русо, Essai sur l’origine des langues

Движењето беше апсолутно нужно, а таа нужност не може да се појави пред ниедна друга инстанца, со цел да биде просудена.

Сѐ се одвива како западниот поим за говорот (во она што, отаде неговата повеќезначност и тесната и проблематична спротиставеност на зборот и на јазикот, го врзува главно за фонематската или глосематската продукција, за јазикот, за гласот, за слухот, за звукот и здивот, за зборот) денес да се открива како маскирање на едно првично писмо5: пофундаментално од она кое, пред ова пресвртување, се сметаше за прост „додаток на зборот“ (Русо). okno.mk | Margina #11-12 [1994] 51

18. Времето се грижи за зборот зборот што го обновува Тој што му длабеше во корењето го гради доградува и виши во куќата на светот Вербата штира не е Ни неверен е зборот Убавината да му се верува на надежта е врсник И онаа земја иловица густа раката што му ја памети се врти врти и понатаму во лика нова нудејќи ја светлината нова на говорот ризата небесна нитките што ја ткаат на несвенатиот збор И уште и натаму сега од пределите на глината над запомнатата стреа продолжува тој кон муграта да гледа со стрептеж незгаснат за повтежот на говорот да го досегне реченото

Ами Ти, сѐ уште си невина рожба човекова создадена за да бидеш вечен и да паметиш бидејќи тој е минлив; ти сѐ уште си невино детенце кое не ги распознава дури ни буквите, не знае ништо за зборовите, не чита песни - Ти, едноставно си - Бог!

Во нашиот живот нема место за зборовите на срцето. Помисли си.

Изградив кула од зборови Со златни кровови, Со бели дворови, Изградив кула од зборови Во кулата ширни одаи Во одаи занесите мои, Од виденото и сетеното Од тајното и сокриеното: Една одаја за гревовите, Една одаја за зборовите Третата за стиховите, Во темелите стремежите и надежите, Под нив тагата и прелагата, Најдолу душата и снагата.

Камилски, откако реферира за зборовите за кои беше задолжен од областа на духовниот живот, верата, потоа за именките, заменките, придавките, прилозите, сврзниците и извиците, коментирајќи ги најкарактеристичните за да бидат внесени во конечната листа, неочекувано за Татко, се задржа најмногу, како што си вети во подготвителната фаза, на турцизмот филан.

Но, и народите на Балканот го сочувале зачувале овој збор, со блиска, но никогаш различна конотација? рече Камилски, насочувајќи го разговорот кон ставот кој требаше да се заземе за зборот табиет.

Камилски се надоврза на претходно изнесените податоци за зборот кодош, запирајќи на личното искуство: Во животот видов многу маки од кодошите, имаше меѓу нив што ги знаев, а ме кодошеа, имаше и кодоши кои не ги знаев, бев нивна постојана жртва во војна и во мир.

Во такво расположение ја дочекаа и расправата за зборот башибозук, третиот од петте зборови за кои беше задолжен да реферира Камилски.

Табиетот ќе си остане табиет во владеењето на Балканот, времињата ќе се менуваат, но табиетите ќе си останат табиети, а нам ни преостанува да ја оставиме отворена судбината на овој збор во нашата листа!

Татко најмалку очекуваше дека оваа турска неодредена заменка, од арапско потекло (на турски falan, на арапски fulan), но набргу, откако Камилски реферира за нејзината генеза и значење (некој, тој и тој) и посебно за фактот што големиот француски славист Андре Мазон ја анализирал и ѝ посветил посебно место во своите Документи, познати како Словенски прикаски и песни од Југозападна Македонија (1923), забележани за време на Првата светска војна, кога како резервен офицер на француската Источна армија, со други илјадници француски резервни офицери, голем број интелектуалци од најразлични професии, ќе се најде на Балканот, посебно во Македонија и во Албанија.

Подготовките за зборот и веридбата одвоено се одвиваа на три различни места.

А што да речеме за зборот, за неговата посебност: изместен од неговото природно место да нема сила за ништо и ставен таму каде што и бог господ не сонувал – да зрачи со сила на вистинска експлозија?

Часови по безгрижност Помисли колку бесмислено станува мислењето за зборовите кои ти го допираат грбот.

Жабе и натаму џвакаше јатки од млади ореви, гласовито зборуваше дека во светот се вади жива вода на сто метри длабочина, понекогаш и жешка, рацете, вели, да си ги изгориш, а Паско Бачо, како човек кој не чувствува потреба да бара прецизна причина за да каже нешто кое не мора да е во вистинскиот контекст, па уште и со некое спокојство, се сврти кон мене: „И така, Симон“, вели, “во 1956 година, дури се копаше вака каналот за наводнување Камадаречко, беше среда, 21 септември, дванаесет и десет или дванаесет и петнаесет часот, не ме фаќај за зборот...“

И сочини Писмородецот точно триесет и две букви, триесет и две сликички за зборови триесет и два без кои не може ниеден владетел, и кои нужни му се во уката на владеењето со други, меѓу кои најважни се: „јас“, „власт“, „уво“ (доушник што значеше, човек што слуша кој што говори за власта и потем преподава кај царот) и други, а писмото тоа изгледаше целото вака: Кога виде отец Стефан дека е добро словото што со своја рака а со писмото новородено го сочинува логотетот, му предложи да издаде заповед: по целото царство да се изучат сите нови букви; писарите, отците, управителите и сите грамотни да ги заменат старите со нови букви, за да го разбираат владетелот.

И ако реченицата може да се разбере само ако се знае значењето на зборовите што ја сочиниле, тоа за зборот не важи; оти какво е значењето на секој глас одделно во зборот?“

Салко Вадидуша, Чучук-Андреј и Борис Калпак со пушката никнаа од земја зад мене и, без да се грабаат за збор, секој со по една или две реченици рекоа дека Трипун Караѓоз и Осип Сечковски отишле и го однеле на двоколка Круме Арсов.

Ќе те следи додека си жив, се сетил за зборовите на дамкавата Фиданка Кукникова на работ на лесновската шума.

Не му реков дека и другиот може некого да донесе на грб жив или мртов.

Кришум, додека луѓето се собирале да го определат местото за гроб, Лозан Перуника се стрчнал со намера да ја спречи девојката да се доближи и да ја открие неговата тајна, ноќните грчења и возбуди од кои до зелените мугри на пролетта крвта му се испарувала низ облеката.

- Така се случи мојата коса да се престори дом за зборовите што ги шепотеше милувањето - се трудеше Јана да ја прераскаже приказната за една љубов што Зрновски веројатно ќе се обиде да ја игнорира со своето молчење.

Овие анонимни приврзаници на нивното дело, впрочем и ја спасија колекцијата на примероците од драгоцената флора и фауна на Езерото, во тие тешки времиња, кога за збор глава се губеше.