ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Реков за бунарот. Беше мака, немаше вода блиску до црквата и стана муабет да се ископа бунар.

По тој повод ви пренесуваме некои елементарни информации за овој култен режисер кој почина минатата година.

Бидејќи сега нема што да се работи, тој работи било што да се побара од него: насловна страна за часопис, изложба, филмска секвенца, итн., ад инфинитум.

Што ми рече за него. Дека се даваше себеси освен двапати неделно (секогаш истите денови, четврток, недела? Дека е емотивен?

А што да речеме за зборот, за неговата посебност: изместен од неговото природно место да нема сила за ништо и ставен таму каде што и бог господ не сонувал – да зрачи со сила на вистинска експлозија?

За ова време откако беше дојден во нејзиното одделение, учителката можеше да рече за него само олку: „Кон учењето и задачите што му се поставуваат, се однесува сериозно.

И навистина: Луција од мене бараше да бидам циркузант не затоа што таа, туку нејзината Партија го сакаше тоа; Ина бараше од мене да бидам кловн (со видлива дарба за еквилибристика) не затоа што тоа ќе ѝ донесеше поени во циркусот, туку затоа што таа уживаше во моите глупости; се смееше како никогаш ниедна жена на светот; се смееше како што Луција, мојата Луција никогаш не се смеела, не се смее, и ниту не ќе се смее, иако според својата судбина требала да се смее, што не би можело да се рече за судбината на Ина; и јас реков: „Со задоволство, Ина. Со задоволство ќе го сторам тоа.“

-Јас многу преживеав. Ако сум релативно млад, досега сум вкусил многу работи – со задлабочен поглед во далечината, рече за себе Еразмо. – Но, мене ништо не ми е јасно – призна, по малку срамејќи се.

Како можев на татко ми било што да му речам за неа, кога ќе го видев неговото деформирано, будалесто лице, беспомошноста и очајот во неговите очи.

Можеби, најпосле, ќе го експлоатираат Србите сето речено за изменувањето на нашето национално име за да докажат дека Македонците никогаш немале национално самосознание и не играле никаква самостојна историска улога, ами влегувале само како суров материјал во државниот организам на бугарската или на српската држава. 153 Меѓу другото, такви недоразбирања можат да се очекуваат, како од тоа што јас категорички ја осудив бугарската политика по македонската прашање, од кое можат да помислат дека јас сум бугарофоб и србофил, и со таа и од експлоататорската тактика на балканските Словени во македонското прашање.

Она што Џон Апдајк го рече за Борхесовите есеи може да се примени и за неговата проза: „Тие имаат структура на лавиринт и, како огледала, взаемно се отсликуваат... okno.mk | Margina #32-33 [1996] 216

Од своето огромно читање тој дестилирал огнена ограниченост.

Исти параболи, исти цитати, се повторуваат одново и одново”.

Во што тогаш се состои оригиналноста на Борхес?

Знаеше сѐ. Знаеше дека старецот не го покани онаа вечер најмногу заради она, што го рече за помошта пред Претседателот.

МЛАДИЧОТ: Вие сношти ништо не рековте за тоа како ќе се повлекуваме од местото на акцијата? Или оставивте на самото место да се здоговориме?

За мене е достатно кога организацијата ќе рече за некого дека е предавник.

Своевидна убавина, тоа може да се рече за мене. Портрет, тоа сум.

„Јано, Јано, Јано“, и во овој миг кога таа го нурна своето лице во неговите гради за да ја убие својата гласност, знаеше дека илјада безбојни кепеци што ги родиле грешните ноќи се збираат околу нив и ја пеат химната за една Марија со друго име и само со малку поинаков вкус на жедните усни, малку пред тоа кога му рече „Немој, некој стои таму, гледај“, и кога и рече за бронзениот паметник на поетот, со бела нишка месечина на носот: „Тој не гледал ни кога бил жив од ѕвезден песок што му ги нарасил очите“, малку пред тоа кога долго не можеше да ѝ ја откопча со одвитканите прсти црната блуза...

Што ти не реков за мачката, за нејзиниот склад на телото, за грациозноста на движењата и за вештината, за достоинството, за продорниот поглед, за тоа дека човекот со мачката се поврзува преку чулата, дека во тој поглед тие еднакво реагираат еден кон друг, за разлика од односот на човека со кучето, каде што врската е повеќе социјална и тн.

Зар за овој свет Мајкин повод, за една нејзина книга од библиотеката која постојано носеше опасни книги, да го рече за прв пат своето „не”?

Ти текнува сега? Затоа јас можев што ќе ми текне да речам за Тита и за комунистите.

Денес ти ѝ судиш на мојата љубомора ќе извикав изнервиран, а вчера ми приговори дека сум ја посетил распуштеницата Лила, пријателката на Дуња и тоа во ситните часови? Зарем тоа не беше љубомора?

Знам дека се шегуваш, ќе ѝ речев за да ја приземјам.

Се разбира, бев спремен да прифатам дека сето тоа што го рече за матежината и тешкотиите на изминатите години може да биде точно. Но и не мора!

- Колку што можам да си спомнам, ништо не реков за некаква љубов - се обидувам да ги отстранам впечатоците од некое мое однесување за кое навистина не знам како пристигнало до Борко!

„Малечките шеги разлеваат голема топлина“, викаше татко ти, паметиш?

Тоа е она што може да се рече за гледањето напред, верувај ми.

Уште еден лош збор ако речеш за неа, ќе те отепам на место!

Јас девојката не ја кудам, само реков што чув од чорбаџијата.

Често бидува Преспанецот да потпевне на чардакот некоја стара и мераклиска - не мора да е баш преспанска ама секако да е натопена со роднокрајна тага: од кога е ставена чатијата на куќата Преспанецот си ја есапи песната за барјак развеан на чардакот а самиот во себе си вели дека е барјактар не да речеш за фалби или за нешто друго, ами отшто секој барјак си има и свој барјактар.

Што ќе рече за мене, си мислам, ќе ме исмева ли уште повеќе?

Не да речеш за нешто поголемо.

А што да ви речам за Касато од Кобе? И тој седумгодишен Јапонец спие како здробен.

Јас си мислев ќе речеш за кускулето што на човек не личи, ами каму на поп.

Она што го рече за забите навистина беше точно.

Ти си аза, аферим треба да ти речеме за многу работи.

Што беше рекол за верата Марин Крусиќ?

Што да речам за нас? Лето ли е, зима ли е, пролет ли е?“