уше ср.
ушен прид.

уше (ср.)

Почна со човечки глас да ѝ шепоти на ушето нешто.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
— И го удри магарето по десното уше за да ја помине Бојана.
„Крпен живот“ од Стале Попов (1953)
Прислужникот само со Буза „поработи“ малку: го приклешти за ушето, ми го сврте како затка од шише и го спика во редицата.
„Дружината Братско стебло“ од Јован Стрезовски (1967)
Кога го залепи ушето на дупчето сосема јасно го слушна шепотењето од комшијата. Му прошепна и тој на дупчето и разбраа двајцата дека се слушаат.
„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)
Толе отиде во ќошот и го залепи левото уше до самиот ѕид.
„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)
И така таа ошче не е пријавена во уќуматот.
„Толе Паша“ од Стале Попов (1976)
Му рече ли лош збор - полош ќе ти врати; црната: ниту сака да те сретне, ниту сака да разговара со тебе; пред очите му е темно; сѐ на светот му е виновно; мудри се, знаат многу, со очи, со поглед можат да дознаат сѐ: кој си, што си, колку тежиш и што сакаш да речеш; во разговор со нив секогаш чувствуваш: меѓу тебе и нив голема далечина; не се напрегаат сѐ да чујат и разберат; на проклетството и на болот му робуваат; лилавата (јоргованлијата); постојано си потпевнуваат во себе или гласно: и во одење, и во работа и во кревет; во устата, на ушето или во малото џепче од палтото носат цветче - за салтанет; на секоја веселба први запoчнуваат да пеат; што било вчера, што било денеска, што ќе биде утре - не ги интересира; кога смируваат скарани, не сакаат многу муабети; на скараните ќе им речат: ајде чукнете се со чашките, оти главата ќе ви ја чукнеме; те фалат, те гушкаат, но сето тоа го прават без мерка; последни од кафеаната се прибираат дома; сивата: многу пребираат, џимрии во јадење, во купување, во облекување; надвор ако врне - продолжуваат по цел ден да спијат; од добиток не држат ништо, или сосем малку; за сѐ, па дури и нешто на милост да речат - колнат; клетвите им се помошни зборови со кои полесно се изразуваат; повеќето се тенкоусти, палени на збор, на јазик; кога е студено - мајката на господа му ја караат, кога е жешко - исто така; на гости, по свадби, од иста чаша или сафа не пијат; дома на прагот од куќата те пречекуваат држејќи ја вратата недоотворена; очите секогаш им се готови да те погледат напоречки, да те мунѕосаат; портокаловата: лични луѓе, секој сака од нивната куќа невеста да земе; кога врват девојките и невестите низ селото - како сонце да врви, сè пука на нив од здравотија, од личнотија; коњ аздисан скротуваат, пукнуваат; таа убавина, таа здрава јатка во нив ги држи до триесеттата година; по неа - одеднаш како зрел плод се што не може многу да држи, свенува, се олошува, се распаѓа; од никого лош збор не се слуша; благи и кротки и во очите и во лицето и во зборот; старичките чисто-пречисто се носат, мирисаат на мискинсапун, на калофер, но не доживуваат длабока старост; прават куќи понастрана од другите, истакнати, видливи; добиците им врват низ посебен влез за во кералот, не низ дворот да им го балегат и гнасат; кога крштеваат дете, врват низ селото како кралска процесија, како крал да се крунисува; ако седиш со нив, имаат моќ да те маѓепсаат, да те стават под влијание, да те владеат.
„Свето проклето“ од Јован Стрезовски (1978)
Дукле леташе од радост; постојано ја пофаќаше за мевот, наслушнуваше со ушето и проверуваше како расте плодот, како напредува.
„Јанsа“ од Јован Стрезовски (1986)
Мене ми паднаа ноктите од рацете и нозете. И едното уше. Докторот ме теши: ќе ти порастат...“
„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)
Го носеше на гробот од свети Наум и му ги покажуваше фреските да види какви сѐ болни светецот излечил и го тераше да го лепи ушето на плочата за да му го чуе срцето, да му помогне светецот, да му даде и нему спас.
„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)
Со едното уше од силниот пукот не слушаше.
„Злодобро“ од Јован Стрезовски (1990)
Кравата уше не е отелена. Можеби поручек, а можеби вечер ќе се отели.
„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)
Дачо нерасположен и скиселен продолжуваше да спие со Ранч, а и Ранч продолжуваше со своите зајадливи боцкања: штом ќе дојдеше време да се јаде, Ранч ќе влезеше во стројот крај Дачо и зајадливо ќе му дофрлаше в уше: - Ако не дадевме ние пари за тебе, ти немаше да дојдеш ваму.
„Прва љубов“ од Јован Стрезовски (1992)
Наеднаш, една пчела налетува на него и го каснува во ушето; скока исплашен, се фаќа за ушната школка, го вади осилото, трчка кон вирчето во градината, го натопува шамичето со вода и го става на вжештеното уше да ја ублажи болката.
„Животраг“ од Јован Стрезовски (1995)
Таа, ја наведна главата кон мене, сака уште потопло да ѝ дојде од ушето и во вратот.
„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)
Како да не им веруваше на сопствените уше зошто беше сигурен дека никој не го видел кога влегуваше и излегуваше од неговиот дом.
„Продавница за љубопитните“ од Мето Јовановски (2003)
Еве, направив нова мешавина на тревки. Би требало од ова уше поарно да му стани на чупето.
„Белиот јоргован“ од Хајди Елзесер (2012)