преживеан (прид.)
Вечерта, под крилата на мракот, другите преживеани борци, се извлекоа надвор од селото... Селото Баница веќе беше во пепел...
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Завршувањето на војната луѓето го прославија шеметно: ја собраа сета комина што ја имаа по бочвите и каците и ја турија во селските казани да се вари; црпеа луѓето со чашки, со канчиња, заграбуваа со грсти уште од првата протока и пиеја; пиеја како да се натпреваруваа кој може повеќе да испие, кој може побргу да се опијани, збрлави; се бацуваа меѓу себе, се гушкаа, се миреа скарани, си ги отпетлуваа кошулите на градите и си ги даваа срцата еден на друг; ги собираа шлемовите од војските расфрлани по бавчите, ги навираа на колови и ги гаѓаа или се мочаа во нив; трчаа по секое преживеано добиче да го колат; се правеа заеднички гозби на широкиот пат крај езерото; кој како ќе донесеше нешто за колење, така луѓето викаа: „Придај господе!“ и му го удираа ножот; кој немаше добиче, носеше кокошка или петел; петлите, пред да ги заколат ги испијануваа со ракија: нивното кукуригање беше највеселото нешто: се натпреваруваа кој од кој посилно ќе пее.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Bo барањето на што поубедлива документарност при интерпретација на личните и општи судбини, зафатени од виорот на Балканските војни и Првата светска војна, покрај кажувањата на десетина преживеани учесници од Македонија (со кои успеав да се сретнам во Битола, во Солун, во Берово, во Горно Коњаре, Скопско, во Ваташа, Кавадаречко, во Слојштица Демирхисарско, во Жиово, Мариовско, во Претор, Ресенско и т.н.) ненадоместлива помош ми беа и белешките на учителот Милорад Марковиќ, односно неговиот „Воен дневник“, којшто во еден поголем дел е воден на боиштата во Македонија.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
„Танјуговата“ фотографија: телото на носила, прекриено со бел чаршаф и нагаравените лица на присутните, со забележлив сладострастен навев, како да не се работи за преживеани, туку за компанија оџачари.
„Слово за змијата“
од Александар Прокопиев
(1992)
Овде би требало да се истакне дека војната во Босна предизвика нови крвави ликвидации на козите. Но, сепак, има и преживеани.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Преживеаните вредности на критичкиот гест според него се зачувани “во внатрешната напнатост на духовната дејност”, во оној вид негативност која го поттикнува неговиот натамошен напредок.
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
Нападното присуство на преживеаниот книжевен стил го илустрираме на примерот, или попрво на моделот, на Ќосиќевата постапка, која, без ограда, се темели на репрезентативната функција на пишувањето.
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
Во автобиографската трилогија Electronic Diary, Lynn Hershman, исто така Еврејка, всушност ги автоанализира корените на нејзиниот подјадувачки психички, сексуален и емотивен неред, злоставување и инцест, и резултатите ги изедначува со космологијата на Хитлер, вампирите и преживеаните од Холокаустот.
„МАРГИНА бр. 37“
(1997)
Тоа биле најстрашни пљачкашки банди, во чијшто праксис првиот закон бил: нема преживеани.
„МАРГИНА бр. 36“
(1997)
Опстанокот, пишува Лифтон, зад себе ја остава „втиснатата смрт“, која е проследена со „јанѕа од смртта, страв од смртта, и со вина на преживеаниот“, вина што изискува „чувство на долг и одговорност спрема смртта“.
„МАРГИНА бр. 37“
(1997)
Таквото дело, во стварното тело на уметничката, заоѓа во имагинарната неутралност помеѓу субјектот и објектот во која го става гласот на преживеаниот којшто ја претставува болката на деструкцијата.
„МАРГИНА бр. 37“
(1997)
Впрочем, на него немаше одговор дури ни сега, затоа што малубројните раштркани преживеани луѓе од старите времиња беа неспособни да ја споредат едната ера со другата.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Меѓу последните преживеани, беа тројца луѓе по име Џонс, Аренсон и Радерфорд.
„1984“
од Џорџ Орвел
(1998)
Спомените на преживеаните атентатори не даваат одговор на ова прашање.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Властите можеле да ги дознаат бројот и имињата на извршителите на атентатите и нивните конкретни дела од самите преживеани атентатори.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Него, потоа судбината го одведе кон Франција, каде што преживува со своето семејство и е еден од малобројните преживеани на сефардскиот солунски универзум кој страдаше речиси целосно во времето на фашизмот.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Се насмеавме за сметка на тој европски, особено балкански обичај и така дознав дека д-р Астерид е дојден од Романија, како потомок на преживеани Евреи, дека по падот на режимот на Чаушеску допатувал и докторирал историја во Америка и дека го добил престижното место во Музејот, уште одамна решен дефинитивно да заживее на новиот континент.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Над нивните глави, на небото често бучеа авионите, одоздола можеше да се почувствува тресењето на земјата од тропотот на возовите и камионите што се движеа по мрежата на железничките линии и автопатиштата, и челичните и цементните краци на индустриските гиганти сè повеќе ги проголтуваа, а само од преживеаните соседни шуми птиците од фармите и другите живи суштества, кои ги исполнуваа бавчите на семејството Адам, беа еден вид природна заштита за да не се скине папочната врпца на човекот со природата и нејзините мистерии.
„Невестата на доселеникот“
од Стојан Христов
(2010)
Кратката содржина на спомнатава приказна ја излагаме врз основа на избледеното сеќавање на кукушанецот Бојаџијата, близок пријател на Ѓошо Савев, еден од преживеаните комити од придружбата на грабнатата мисионерка.
„Желките од рајската градина“
од Србо Ивановски
(2010)
Во тој вакуум едни во други постојат сите преживеани очаи; низ новата болка болат сите претходни; низ мојот сегашен очај ме болеше очајот на моето детство.
„Сестрата на Сигмунд Фројд“
од Гоце Смилевски
(2010)
