копач (м.)
Има ги, има - мачат се, копат, копачи копат по темнината, копачи копат и тунел дупат.
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Пробудете се морни копачки и копачи - на трудот црн народ!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Реките од живи и пробудени сили на копачи копачки и страдни голи гладни по целата земја!
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
И кога наскоро излегоа на првата височина, откаде што се гледаше целата околност како на дланка, пред очите им се покажа радосна глетка: во самото подножје на планината, низ високите пченки и приведените главички на сончогледите, раздвижени како мрави, работеа младинците, се разнесуваа тврди удари од копачи и лопати, а во должина од неколку стотини метра се црнееја купишта од ископаната земја....
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Се изви по прашниот пат надолу нејзината колона, песна се огласи по полето и долго низ зелените перки на пченките светкаа белите шамии на бригадирките, а високо на синото небо се оцртуваа лопати и копачи. Малиот водоносец остана сам на празната полјанка пред логорот.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Го пречека шум од весели гласови и тврди удари на копачите.
„Бегалци“
од Јован Бошковски
(1949)
Веднаш испратија двајца војници в село да донесат копачи, и уште во истиот ден до ужина каналот беше откриен и водата секна во тврдината.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Кога непријателот навлезе наваму, жандармите ја напуштија куќата и се сневидоа некаде, а луѓето што сметаа дека од вратите и прозорците ќе имаат некаква полза - им ги удрија копачите и скепарите, па ги исподигаа.
„Дружината Братско стебло“
од Јован Стрезовски
(1967)
Ги разурнуваа изгорените родни огништа и вадеа што не можело да изгори: лопати, мотики, копачи, синџири, пирустии и сѐ друго од железо.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Сакаше да прашува уште и за учењето и за Елена, ама му се стори дека Денко одговара некако без волја, па само одмавна со раката, си промрморе под носот „Да видиш и да не веруваш“, - па замавна со копачот во земјата пред себе.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Денко отиде да пие вода или, пак, се скри во папратот каде што одеше да клечи, доктор Коста мереше нешто понастрана, а Бојан, мислејќи на Елена, на градот и на триесетте училишта во него, ритмички удираше со копачот, дури и несвесен зошто удира и што бара.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
„Ајте сега, господот ваш, обидете се ако ви држи...” им велеше на луѓето кои стоеја со копачките да му ја срушат; тие кога ќе ја видеа пушката, се растураа и пак се враќаа; тоа со месеци го чинеа: идеа со копачите, вртеа околу куќата и пак се распрснуваа кога ќе го видеа Бандо со пушката; се обидуваа и ноќе и дење, но тој секогаш беше тука: стражареше на мазгалката и ја вртеше пушката кон нив.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
И така, една ноќ спроти Вртолум, кога ја испија со Лоте, и со ветеринарот Скрез и последната чаша за длабок сон, и кога излегоа надвор да си одат, Бандо чу како некој со копач му удира на ѕидот од куќата; на Бандо му мина гром низ телото, му удри крвта в глава и повторно му се врати оној некогашен страв во него; срипа како ѕверка; ја грабна пушката и излета во мракот надвор; свика кон сенките што се тетеравеа крај куќата и пукна; некој офна и падна; стрчна жена му од Бандо, стрчнаа соседите и ги поткасаа бузите: го видоа Лото струполен крај ѕидот; го кренаа и побрзаа да му ја запрат крвта.
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Кога запре дождот, Цанул излезе, и по некаков кучешки осет, се упати право кон лозјето; се допре до колибата, го залепи окото на прозорчето, ја виде кожата кај што прета, го почувствува нивниот здив, го наслуша нивниот глас, нивното 'ржење и збивтање, му удри крвта во главата, му зашумеа ушите, го грабна копачот и почна да тропа на вратата: ”Излегувајте, мајчето ваше!“
„Свето проклето“
од Јован Стрезовски
(1978)
Копа во неа Пандо гробарот и, пцуејќи се што се движи и лежи, карајќи ги мајките и сестрите и татковците на падавичарите, удира со копачот во тврдата земја.
„Постела на чемерните“
од Петре Наковски
(1985)
Станаа тие, облекоа чизми, зедоа лопати и копачи и отидоа на насипот, Фрлаа на процепот камења, дрвја, базје, вреќи со песок и го затинаа.
„Јанsа“
од Јован Стрезовски
(1986)
А артилеријата само копачи, што се вели, прскаат и земја и камења.
„Небеска Тимјановна“
од Петре М. Андреевски
(1988)
До нив, како да се веќе под иловица, достасува ехо, двојно, на два јазика, но со иста смисла, нешто како ако ти е жал за мене , земи копач откопај ме.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Ако ти е жал за мене, земи копач откопај ме!
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Се колнам не е дубара, свет човеку: така беше. Ако ти е жал за мене земи копач откопај ме ... (Народна.)
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
